جنگ در سوریه

در حالی که ایران برای ارسال حمایت تلاش می کند، شورشیان سوری به کنترل اسد دست می زنند
نوشته مایا گبیلی، سلیمان الخالدی و پریسا حافظی
6 دسامبر 20247: 07 PM GMT+1 به روز شده 2 ساعت پیش

رویترز

بیروت/عمان/دبی، 6 دسامبر (رویترز) - نیروهای شورشی سوریه روز جمعه به شهر مرکزی حمص پیشروی کردند و نیروهای کرد کنترل موثری بر بیابان‌های شرقی به دست گرفتند. این اقدامات قدرت بشار اسد را متزلزل کرده و موجب شورش‌های محلی علیه حکومت او در جنوب شده است. اگر شورشیان اسلام‌گرا در حمله سریع جدید خود حمص را تصرف کنند، ارتباط پایتخت دمشق با سواحل که پایگاه قدیمی اقلیت علوی اسد و محل پایگاه‌های دریایی و هوایی روسیه است، قطع خواهد شد.

هم‌زمان با این شکست، یک ائتلاف تحت رهبری نیروهای کرد سوری که از حمایت ایالات متحده برخوردار است، شهر دیرالزور، مهم‌ترین پایگاه دولت در بیابان‌های وسیع شرق سوریه را تصرف کرد. این سومین شهر بزرگ پس از حلب و حماه است که طی یک هفته از کنترل اسد خارج شده است.

فشارها افزایش یافته و دو منبع نظامی سوری اعلام کردند که این ائتلاف، که با نام نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) شناخته می‌شود، از گذرگاه مرزی البوکمال با عراق عبور کرده است. در استان درعا، جنگجویان محلی و شورشیان سابق یکی از پایگاه‌های اصلی ارتش، موسوم به لیوا ۵۲، در نزدیکی شهر حراک را تصرف کرده‌اند و درگیری‌ها به مرز جنوبی با اردن کشیده شده است. آن‌ها همچنین بخش‌هایی از گذرگاه مرزی نصیب با اردن، در نزدیکی بخش گمرک که ده‌ها کامیون و خودروهای مسافری در آن گیر کرده بودند، به تصرف درآوردند.

پس از سال‌ها قفل شدن در خطوط جبهه منجمد، نیروهای شورشی از پایگاه شمال‌غربی ادلب خود به حرکت درآمده و سریع‌ترین پیشروی‌های میدان نبرد از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه، ۱۳ سال پیش، را رقم زده‌اند. اسد پس از حمایت متحدان کلیدی خود - روسیه، ایران و گروه حزب‌الله لبنان - کنترل بیشتر سوریه را دوباره به دست آورد، اما همه این حامیان به‌تازگی به دلیل بحران‌های دیگر تضعیف و منحرف شده‌اند، که این فرصت را به شورشیان سنی داده است تا دوباره مبارزه کنند.

یک مقام ارشد ایرانی اعلام کرد که تهران، که از زمان آغاز جنگ غزه بر تنش‌ها با دشمن اصلی خود، اسرائیل، متمرکز بوده است، موشک‌ها، پهپادها و مشاوران بیشتری به سوریه ارسال خواهد کرد. وی گفت: «احتمالاً تهران نیاز به ارسال تجهیزات نظامی، موشک‌ها و پهپادها به سوریه دارد... تهران تمام اقدامات لازم برای افزایش تعداد مشاوران نظامی خود در سوریه و استقرار نیروها را انجام داده است.» این مقام افزود: «اکنون تهران پشتیبانی اطلاعاتی و ماهواره‌ای به سوریه ارائه

می‌دهد.»

رئیس جناح شورشی که حملات گسترده را رهبری می‌کند به سی‌ان‌ان گفت که گروه او - که پیش‌تر وابسته به القاعده بوده و اکنون با نام هیئت تحریر الشام (HTS)

شناخته می‌شود - قصد دارد "سوریه را بسازد" و پناهجویان سوری را از لبنان و اروپا بازگرداند. این اولین مصاحبه ابومحمد الجولانی از زمان آغاز تصرف سرزمین‌های تحت کنترل اسد از ۲۷ نوامبر بود. شورشیان تاکنون دو شهر بزرگ را تصرف کرده‌اند و اکنون به سمت شهر کلیدی حمص پیشروی می‌کنند. HTS در سال ۲۰۱۶ از القاعده جدا شد و مدعی است تهدیدی برای غرب نیست. این گروه سال‌ها تلاش کرده تا تصویر خود را متعادل‌تر کند و به‌عنوان جایگزینی مناسب برای حکومت ۵۴ ساله

استبدادی خانواده اسد معرفی شود.

پیشروی‌های شورشیان منطقه را غافلگیر کرده و دیگر مخالفان اسد را جسورتر ساخته است. حسن عبدالغنی، فرمانده شورشیان سوری، در یک بیانیه ویدیویی که روز جمعه منتشر شد، از افسران ارشد نظامی خواست تا به صفوف مخالفان بپیوندند. حداقل سه نفر در درگیری میان شبه‌نظامیان دروزی و نیروهای امنیتی در شهر جنوبی سویدا کشته شدند. دو شاهد عینی و یک فعال محلی این گزارش را تأیید کرده‌اند.

آن‌ها گفتند که جنگجویان ضد دولتی همچنین ایستگاه اصلی پلیس و بزرگ‌ترین زندان غیرنظامی را ساعت‌هایی پس از اعتراض صدها نفر در میدانی که خواستار سقوط اسد بودند، تصرف کردند. ارتش اسرائیل اعلام کرد که نیروهای هوایی و زمینی خود را در بلندی‌های جولان اشغالی در جنوب غرب سوریه تقویت کرده و برای هر سناریویی آماده است.

در همین حال، حزب‌الله تحت حمایت ایران تعداد کمی از نیروهای "ناظر" خود را شبانه از لبنان به سوریه اعزام کرد تا از تصرف حمص توسط جنگجویان ضد دولتی جلوگیری کند. دو منبع ارشد امنیتی لبنان این موضوع را به رویترز اعلام کردند. با این حال، اسرائیل حزب‌الله را در درگیری‌های امسال در لبنان به‌شدت تضعیف کرده و با ترور مقامات ارشد آن و نابودی زیرساخت‌های نظامی‌اش، آسیب جدی به این گروه وارد آورده است.

شورشیان HTS گفتند که آن‌ها همچنین کنترل شهرهای تل‌بیسه و رستن را به دست گرفته‌اند و به چند کیلومتری حمص رسیده‌اند. ارتش سوریه گزارش‌های مربوط به خروج از حمص را رد کرد و در بیانیه‌ای اعلام کرد که نیروهایش در خطوط دفاعی "ثابت و مستحکم" مستقر هستند.

یکی از ساکنان حمص پیش‌تر گفت که دفاتر اصلی شاخه‌های امنیتی سوریه در این شهر تخلیه شده‌اند و اعضای آن شهر را ترک کرده‌اند. دیده‌بان حقوق بشر سوریه، یک گروه نظارتی مستقر در بریتانیا، اعلام کرد که هزاران نفر از ساکنان حمص از شب پنج‌شنبه به سمت مناطق ساحلی مدیترانه‌ای لاذقیه و طرطوس، که پایگاه‌های اصلی دولت هستند، فرار کرده‌اند.

یکی از ساکنان مناطق ساحلی گفت که هزاران نفر از حمص به این مناطق رسیده‌اند و از پیشروی سریع شورشیان در هراس هستند. وسیم مروح، یکی از ساکنان حمص که تصمیم به ماندن گرفته است، گفت که بیشتر خیابان‌های تجاری اصلی شهر تا حد زیادی خالی است و گروه‌های شبه‌نظامی طرفدار دولت در حال گشت‌زنی در منطقه هستند.

داعش
در تحولی نگران‌کننده دیگر برای اسد، رئیس نیروی کُردی سوریه که از سوی ایالات متحده حمایت می‌شود، اعلام کرد که گروه داعش، که پیش از شکست خود توسط ائتلاف به رهبری آمریکا در سال ۲۰۱۷ موجی از وحشت را در بخش‌های گسترده‌ای از عراق و سوریه ایجاد کرده بود، اکنون کنترل برخی مناطق در شرق سوریه را به دست گرفته است.

مظلوم عبدی به خبرنگاران گفت: «با توجه به تحولات اخیر، حرکت مزدوران داعش در صحرای سوریه، در جنوب و غرب دیرالزور و مناطق اطراف رقه افزایش یافته است.»

شورشیان تحت رهبری هیئت تحریر الشام (HTS) تلاش کرده‌اند از تصرف سریع حلب در شمال و حما در مرکز غرب سوریه بهره ببرند و به سمت حمص، در ۴۰ کیلومتری (۲۴ مایلی) جنوب، پیشروی کنند.

اتاق عملیات شورشیان در یک پست آنلاین از ساکنان حمص خواست که قیام کنند و اعلام کرد: «زمان شما فرا رسیده است.»

یک افسر ارتش سوریه به رویترز گفت که بمباران روسیه در شب گذشته پل رستن در امتداد بزرگراه M5، مسیر اصلی منتهی به حمص، را نابود کرد تا از پیشروی شورشیان از طریق این مسیر جلوگیری کند.

آرون لوند، یکی از اعضای اندیشکده بنیاد سنچری، گفت که دولت اکنون «برای بقای خود می‌جنگد». او افزود: «ممکن است دولت بتواند حمص را حفظ کند، اما با توجه به سرعت تحولات اخیر، روی آن حساب نمی‌کنم.»