استعفا و فرار نخست وزیر بنگلادش از کشور

شیخ حسینه، نخست‌وزیر بنگلادش در پی گسترش ناآرامی‌ها و یورش معترضان به اقامتگاه رسمی وی استعفا داد.

داکا، بنگلادیش (ای پی) — نخست‌وزیر بنگلادیش دوشنبه استعفا داد و از کشور فرار کرد. این اقدام پس از هفته‌ها اعتراضات علیه سیستم سهمیه‌بندی برای مشاغل دولتی انجام شد که به خشونت کشیده شد و به چالشی بزرگ‌تر برای ۱۵ سال حکومت او تبدیل گردید. هزاران تظاهرکننده به محل رسمی اقامت او و سایر ساختمان‌های مرتبط با حزب و خانواده‌اش حمله کردند.

خروج شیخ حسینه، نخست‌وزیر، تهدید به ایجاد بی‌ثباتی بیشتر در کشوری می‌کند که در همسایگی هند قرار دارد و با یک سری بحران‌ها از جمله بیکاری بالا، فساد و تغییرات اقلیمی دست و پنجه نرم می‌کند. در پی نگرانی‌های امنیتی، فعالیت‌های فرودگاه اصلی پایتخت متوقف شد.

پس از اینکه این رهبر تحت فشار اعتراضات در تلویزیون دیده شد که همراه با خواهرش سوار بر یک هلیکوپتر نظامی می‌شود، فرمانده نظامی کشور، ژنرال واکر الزمان، سعی کرد تا ملت مضطرب را آرام کند و اطمینان داد که نظم و قانون برقرار خواهد شد. او گفت که با سیاستمداران اپوزیسیون و رهبران جامعه مدنی ملاقات کرده و از رئیس‌جمهور درخواست راهنمایی برای تشکیل دولت موقت خواهد کرد.

او قول داد که ارتش تحقیقی در مورد سرکوب خونین اعتراضات دانشجویی که منجر به افزایش خشم علیه دولت شد، آغاز کند. او افزود که به نیروهای امنیتی دستور داده است به سوی جمعیت شلیک نکنند.

با این حال، حتی پس از صحبت‌های او، مردم به ورود و خروج به محل اقامت رسمی حسینه ادامه دادند و اثاثیه خانه را با خود بردند و ماهی‌های خام را از یخچال‌ها بیرون کشیدند.

جمعیت همچنین خانه اجدادی خانواده حسینه را که به موزه تبدیل شده بود و پدرش در آن به قتل رسیده بود، تخریب کردند. همچنین خانه رئیس دادگستری کشور و خانه شخصی سابق حسینه در داکا، پایتخت، نیز تخریب شد. آنها دو دفتر اصلی حزب حاکم را نیز به آتش کشیدند.

در سایر مناطق، اعتراضات مسالمت‌آمیز بود و هزاران نفر شامگاه دوشنبه در بیرون کاخ ریاست‌جمهوری جمع شدند، جایی که فرمانده نظامی، سیاستمداران اپوزیسیون و رئیس‌جمهور کشور که بیشتر به عنوان یک نماد عمل می‌کند، ملاقات داشتند.

در همین حال، حسینه در یک شهر هند در نزدیکی مرز بنگلادیش فرود آمد، به گفته یک مقام نظامی که به دلیل نداشتن مجوز برای افشای اطلاعات به رسانه‌ها، نخواست نامش فاش شود. مشخص نبود که او به کجا خواهد رفت.

اعتراضات در ماه گذشته به صورت مسالمت‌آمیز آغاز شد، هنگامی که دانشجویان ناراضی خواستار لغو سیستم سهمیه‌بندی برای مشاغل دولتی شدند که به گفته آنها به نفع افرادی بود که با حزب عوامی لیگ نخست‌وزیر ارتباط دارند، اما این اعتراضات به چالشی بی‌سابقه برای حسینه و حزب او تبدیل شد.

این زن ۷۶ ساله که طولانی‌ترین مدت را به عنوان رئیس‌جمهور زن در دنیا خدمت کرده بود، برای چهارمین دوره متوالی در انتخاباتی در ژانویه که توسط مخالفان اصلی او بایکوت شده بود، انتخاب شد. هزاران نفر از اعضای اپوزیسیون در آستانه انتخابات زندانی شدند و ایالات متحده و بریتانیا نتیجه انتخابات را معتبر ندانستند، هرچند که دولت از آن دفاع کرد.

حسینه با کشورهای قدرتمندی مانند هند و چین روابط نزدیکی برقرار کرده بود، اما در دوره او، روابط با ایالات متحده و سایر کشورهای غربی  دچار محدودیت و تحت فشار قرار گرفت، چرا که آنها نگرانی‌هایی در مورد نقض حقوق بشر و آزادی‌های رسانه‌ای در این کشور با اکثریت مسلمان ۱۷۰ میلیونی ابراز کرده بودند.

مخالفان سیاسی او پیش از این او را به خودکامگی فزاینده متهم کرده بودند و ناآرامی‌های اخیر را به همین رفتار خودکامه نسبت داده بودند.

اعتراضات حتی پس از آنکه دیوان عالی کشور ماه گذشته حکم داد که سیستم سهمیه‌بندی — که تا ۳۰٪ از مشاغل دولتی را برای اعضای خانواده‌های کهنه‌سربازان جنگ استقلال بنگلادیش علیه پاکستان محفوظ می‌داشت — باید به شدت کاهش یابد، ادامه یافت. دولت تلاش کرد تا با استفاده از زور اعتراضات را سرکوب کند که منجر به مرگ نزدیک به ۳۰۰ نفر از اواسط جولای شد.

بر اساس گزارش روزنامه بزرگ پروتوم آلو به  زبان بنگالی ، حداقل ۹۵ نفر، از جمله حداقل ۱۴ افسر پلیس، در درگیری‌های روز یکشنبه در پایتخت کشته شدند. صدها نفر دیگر نیز زخمی شدند.

در هفته‌های اخیر حداقل ۱۱,۰۰۰ نفر دستگیر شده‌اند. ناآرامی‌ها همچنین باعث تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در سراسر کشور شده است و مقامات در مقطعی یک مقررات منع آمد و شد با دستور "شلیک به محض دیدن" را اعمال کردند.

مقامات همچنین روز یکشنبه اینترنت موبایل را قطع کردند تا ناآرامی‌ها را فرو بنشانند و اینترنت باند پهن نیز برای مدتی کوتاه روز دوشنبه قطع شد اما خدمات بعداً در همان روز دوباره برقرار شد.

در آخر هفته، معترضان خواستار یک اقدام "عدم همکاری" شدند و از مردم خواستند تا مالیات و قبوض خدماتی خود را پرداخت نکنند و در روز یکشنبه، که یک روز کاری در بنگلادیش است، سر کار نروند. دفاتر، بانک‌ها و کارخانه‌ها باز شدند، اما مسافران در داکا و سایر شهرها برای رسیدن به محل کار خود با مشکل مواجه شدند زیرا بیشتر حمل‌ونقل عمومی به دلیل ترس از خشونت متوقف شده بود.

حسینه روز شنبه پیشنهاد گفتگو با رهبران دانشجویی را داد، اما یک هماهنگ‌کننده این پیشنهاد را رد کرد و خواستار استعفای او شد.

حسینه بار دیگر تعهدات خود برای تحقیق در مورد مرگ‌ها و مجازات مسئولین خشونت را تکرار کرد. او گفت که هر زمان معترضان بخواهند، آماده نشستن و گفتگو است. پیشتر او گفته بود معترضانی که در "خرابکاری" و تخریب شرکت می‌کنند، دیگر دانشجو نیستند بلکه مجرم هستند و مردم باید با آنها با دست آهنین برخورد کنند.

(پاتھی از دهلی نو گزارش داده است)

Bangladesh's PM Sheikh Hasina resigns | AP News