پ.ک.ک منحل شد و به شورش ۴۰ ساله در ترکیه پایان داد

نوشته‌ی دارن باتلر – ۱۲ مه ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۵۶ به وقت اروپای مرکزی (GMT+2)
به‌روزرسانی: یک ساعت پیش

https://www.reuters.com

خلاصه:

• رهبر زندانی پ.ک.ک خواستار انحلال گروه شده بود
• بیش از ۴۰ هزار نفر در این درگیری چهل‌ساله کشته شده‌اند
• تبعات امنیتی برای منطقه، از جمله سوریه و عراق
• پ.ک.ک اعلام کرده اوجالان روند را هدایت خواهد کرد

[عکس توضیحی: یک تظاهرکننده، تصویر عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک را در جریان راهپیمایی‌ای در دیاربکر، ترکیه، ۲۷ فوریه ۲۰۲۵ در دست دارد. عکس از Sertac Kayar - رویترز / عکس آرشیوی]

استانبول، ۱۲ مه (رویترز) – حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، گروه مسلحی که بیش از چهار دهه درگیر درگیری خونین با دولت ترکیه بوده، به گزارش یک خبرگزاری نزدیک به این گروه در روز دوشنبه، تصمیم گرفته است منحل شود و به مبارزه‌ی مسلحانه پایان دهد.

تصمیم پ.ک.ک می‌تواند موجب تقویت ثبات سیاسی و اقتصادی ترکیه، عضو ناتو، شود و به کاهش تنش‌ها در کشورهای همسایه نظیر عراق و سوریه کمک کند؛ به‌ویژه در سوریه که نیروهای کرد در آن‌جا با حمایت ایالات متحده فعالیت دارند.

از زمان آغاز شورش پ.ک.ک در سال ۱۹۸۴، این درگیری منجر به کشته شدن بیش از ۴۰ هزار نفر شده، بار سنگینی بر اقتصاد گذاشته و تنش‌های اجتماعی را دامن زده است. ترکیه و متحدان غربی‌اش، از جمله ایالات متحده، این گروه را یک سازمان تروریستی می‌دانند.

خبرگزاری فرات، نزدیک به پ.ک.ک، گزارش داده که «دوازدهمین کنگره‌ی پ.ک.ک تصمیم گرفته است ساختار سازمانی این حزب را منحل کرده و به مبارزه‌ی مسلحانه پایان دهد». این کنگره هفته گذشته در شمال عراق – مقر استقرار پ.ک.ک – برگزار شد.

پ.ک.ک این کنگره را در پاسخ به فراخوان فوریه‌ی رهبر زندانی‌اش، عبدالله اوجالان، برگزار کرد. او از سال ۱۹۹۹ در جزیره‌ای در جنوب استانبول در حبس به‌سر می‌برد. این گروه اعلام کرد که اوجالان روند انحلال را هدایت خواهد کرد.

با این حال، هنوز مشخص نیست آیا دولت آنکارا با نقش‌آفرینی ادامه‌دار اوجالان موافق است یا نه، به‌ویژه که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند این موضوع ممکن است برای افکار عمومی ترکیه نامحبوب باشد. همچنین جزئیاتی در مورد نحوه‌ی خلع سلاح و انحلال ساختاری پ.ک.ک هنوز منتشر نشده است.

همچنین روشن نیست که این روند چه تأثیری – اگر داشته باشد – بر یگان‌های مدافع خلق (YPG) در سوریه خواهد گذاشت. YPG که رهبری نیروهای هم‌پیمان آمریکا در نبرد با داعش را بر عهده دارد، از سوی ترکیه به‌عنوان شاخه‌ای از پ.ک.ک تلقی می‌شود. YPG پیش‌تر اعلام کرده بود که فراخوان اوجالان شامل آن‌ها نمی‌شود.

پ.ک.ک در بیانیه‌ی خود اعلام کرده است: «پ.ک.ک مأموریت تاریخی خود را به پایان رسانده است. این مبارزه، سیاست انکار و حذف مردم ما را در هم شکست و مسئله‌ی کرد را به نقطه‌ای رساند که بتوان آن را از طریق سیاست دموکراتیک حل‌وفصل کرد».

تصمیم پ.ک.ک این فرصت را در اختیار رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، می‌گذارد تا توسعه‌ی اقتصادی در مناطق کردنشین، به‌ویژه جنوب‌شرق کشور را که برای دهه‌ها از این درگیری آسیب دیده‌اند، تقویت کند.

یکی از معاونان حزب دموکراتیک خلق‌ها (DEM)، سومین حزب بزرگ در پارلمان ترکیه که در تسهیل فراخوان صلح اوجالان نقش مهمی ایفا کرده، به رویترز گفت که این تصمیم تنها برای مردم کرد مهم نیست، بلکه بر کل خاورمیانه تأثیر خواهد گذاشت.

طیب تمل (Tayip Temel) گفت: «این تحول همچنین مستلزم تغییر بنیادین در ذهنیت رسمی دولت ترکیه خواهد بود.»

این اعلام در بزرگ‌ترین شهر جنوب شرق ترکیه، دیاربکر، با استقبال روبرو شد. در جایی که بی‌اعتمادی عمیق بسیاری از کردها به دولت، امیدها به روند صلح را تضعیف کرده بود.

حسن حسین جیلان، مردی ۴۵ ساله، گفت: «این واقعاً مهم است که دیگر کسی کشته نشود، و مسئله‌ی کردها در ساختاری دموکراتیک‌تر حل شود. این تصمیم پ.ک.ک برای کردها و ترک‌ها بسیار مهم است.»

عمر چلیک، سخنگوی حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP)، گفت که این تصمیم «گامی مهم به سوی ترکیه‌ای عاری از ترور» است.

وزارت امور خارجه ترکیه هنوز به این خبر که از پیش در آنکارا مورد انتظار بود، واکنشی نشان نداده است.

ارز لیر تقریباً بدون تغییر باقی ماند و در برابر دلار با نرخ ۳۸.۷۶۵ معامله شد، در حالی که شاخص اصلی سهام ترکیه ۳ درصد افزایش یافت.

تلاش‌هایی برای صلح در طول سال‌ها صورت گرفته است؛ قابل‌توجه‌ترین آن‌ها آتش‌بس بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ بود که در نهایت فروپاشید.