بازگشت بازار ترکیه با دستگیری رقیب اردوغان متزلزل شد

نوشته مارک جونز
۱۹ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۳۹ به وقت گرینویچ+۱ (به‌روزرسانی دو روز پیش)

شهردار استانبول، اکرم امام‌اوغلو، از حزب اصلی اپوزیسیون جمهوری‌خواه خلق (CHP)، پس از ارائه شهادت به مقامات قضایی در کاخ دادگستری چاغلایان استانبول، در میان هوادارانش از بالای یک اتوبوس سخنرانی کرد. استانبول، ترکیه، ۳۱ ژانویه ۲۰۲۵. (عکس: رویترز/ دیلارا سنکایا)

خلاصه:

• ارز ترکیه بیشترین سقوط خود را از زمان بحران ۲۰۲۳ تجربه کرد.
• اوراق قرضه ترکیه به دلیل نرخ بهره بالا، یکی از محبوب‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شده‌اند.
• دستگیری شهردار استانبول، که احتمالاً رقیب اصلی اردوغان در انتخابات بود.
• جی‌پی مورگان همچنان سرمایه‌گذاری در لیر ترکیه را توصیه می‌کند، با وجود نوسانات شدید.

لندن، ۱۹ مارس (رویترز) – دو سال تلاش برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران بین‌المللی به روند بازسازی اقتصادی ترکیه با دستگیری رقیب اصلی رئیس‌جمهور رجب طیب اردوغان با ضربه‌ای جدی مواجه شد.

اوراق قرضه و بازار سهام ترکیه اخیراً برای مدیران سرمایه‌گذاری جهانی جذاب شده‌اند، زیرا نرخ‌های بهره ۴۰ تا ۵۰ درصدی که برای مقابله با تورم بالا اتخاذ شده بود، سرمایه‌گذاران را پس از بحران‌های ارزی گذشته به این کشور بازگردانده است.

دارایی‌های ترکیه در ماه‌های اخیر سودهای چشمگیری به دست آورده بودند و سیاست تثبیت تدریجی نرخ ارز نیز نسبتاً پایدار به نظر می‌رسید، اما این روند روز چهارشنبه با اقدام اردوغان علیه اکرم امام‌اوغلو، شهردار محبوب استانبول، به‌طور ناگهانی متوقف شد.

کاهش ارزش لیر شدیدترین سقوط آن از زمان بحران ۲۰۲۳ بود و بار دیگر نشان داد که بازارهای ترکیه تا چه حد می‌توانند ناپایدار باشند.

سرکوب مخالفان و دستگیری امام‌اوغلو:

دستگیری امام‌اوغلو پس از یک سرکوب شدید چندماهه علیه سایر چهره‌های اپوزیسیون صورت گرفت که منتقدان آن را تلاشی سیاسی برای خاموش کردن مخالفان می‌دانند. حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) قرار بود به‌زودی او را به‌عنوان نامزد رسمی خود در انتخابات ریاست‌جمهوری معرفی کند.

گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که اردوغان ممکن است انتخابات زودهنگام را در سال آینده یا دو سال آینده برگزار کند تا پس از پیروزی‌های ژئوپلیتیکی اخیر، قدرت خود را برای دهه سوم تمدید کند.

بی‌ثباتی در بازارهای مالی:

کائان نازلی، مدیر پورتفوی بازارهای نوظهور در شرکت Neuberger Berman، این تحولات را "ضربه‌ای جدی به اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به برنامه تثبیت اقتصادی" دانست.

سرمایه‌گذاران امیدوار بودند که مسائل سیاسی تا سال ۲۰۲۸، یعنی موعد مقرر انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی، در حاشیه باقی بماند. نازلی همچنین هشدار داد که ممکن است مردم ترکیه، مانند بحران‌های قبلی، دوباره پس‌اندازهای خود را از لیر به دلار یا یورو تبدیل کنند.

واکنش دولت و بانک مرکزی:

وزیر دارایی، محمد شیمشک، که از سال ۲۰۲۳ هدایت اصلاحات اقتصادی ترکیه را بر عهده دارد، اعلام کرد که دولت تمام اقدامات لازم را برای حفظ ثبات بازارها انجام خواهد داد.

به گفته بانکداران، بانک مرکزی ترکیه روز چهارشنبه حداقل ۵ میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را برای تثبیت لیر فروخته است، و ممکن است این رقم تا ۱۰ میلیارد دلار نیز برسد.

کیِران کورتیس، از شرکت سرمایه‌گذاری ابردین، گفت: "هیچ‌کس چنین واکنش شدیدی از بازار را در قبال یک تغییر سیاستی نمی‌خواهد. بسیاری از سرمایه‌گذاران امروز مجبور شدند ریسک خود را کاهش دهند."

اوراق قرضه و سهام ترکیه همچنان جذاب هستند؟

سرمایه‌گذاران بین‌المللی از زمان آغاز اصلاحات توسط شیمشک، به‌آرامی در حال بازگشت به بازار اوراق قرضه ترکیه بوده‌اند. این کشور اکنون به یکی از محبوب‌ترین بازارهای نوظهور تبدیل شده است.

در ۱۲ ماه گذشته، اوراق قرضه ترکیه ۱۸.۵ درصد بازدهی داشته‌اند که پس از آفریقای جنوبی، دومین عملکرد برتر جهان محسوب می‌شود و چهار برابر میانگین ۴.۷ درصدی بازارهای نوظهور است.

در همین حال، شاخص بورس ترکیه در دو سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد از شاخص اصلی بازارهای نوظهور (MSCI EM) عملکرد بهتری داشته است.

با وجود نوسانات شدید روز چهارشنبه، تحلیلگران جی‌پی مورگان همچنان اوراق قرضه ترکیه را به‌عنوان یکی از سرمایه‌گذاری‌های پیشنهادی در شرایط کنونی جنگ تجاری جهانی معرفی کردند.

با این حال، جی‌پی مورگان هشدار داد که روند کنترل تورم احتمالاً با سرعت کمتری ادامه خواهد یافت. این بانک اکنون انتظار دارد که کاهش نرخ بهره از ۲۵۰ واحد پایه در هر نوبت به ۱۵۰ واحد کاهش یابد.

تحلیلگران این بانک افزودند: "ما انتظار داریم که مقامات در روزهای آینده اولویت خود را بر حفظ ثبات بازار قرار دهند. ذخایر ارزی احتمالاً به‌طور گسترده مورد استفاده قرار خواهند گرفت، اما ما معتقدیم که برای مدیریت خروج سرمایه کافی خواهند بود."

"زیر چرخ غلتک"

ضربه‌ای که روز چهارشنبه به بازار اوراق قرضه وارد شد، قابل‌توجه بود و باعث شد نرخ بازدهی اوراق ۱۷۰ واحد پایه افزایش یابد.

تیموتی گراف، از شرکت State Street، گفت: "این یک تغییر ناگهانی در انتظارات بازار بود. دیروز سرمایه‌گذاران یک فرض داشتند و امروز آن فرض به چالش کشیده شده است."

فرانچسک بالسلز، مدیر سرمایه‌گذاری اوراق قرضه بازارهای نوظهور در شرکت FIM Partners، اظهار داشت که دستگیری امام‌اوغلو برای کسانی که سیاست‌های اردوغان را دنبال می‌کنند، چندان غافلگیرکننده نبود.

اما سرمایه‌گذارانی که به تازگی به ترکیه بازگشته‌اند، اکنون انتظار دارند که بانک مرکزی اقدامات قاطعی برای تثبیت لیر انجام دهد.

استراتژی "معامله بر اساس اختلاف نرخ بهره" (Carry Trade)، که در آن سرمایه‌گذاران اوراق قرضه دولتی ترکیه را با نرخ بهره ۴۰ درصدی خریداری می‌کردند، به یک شرط‌بندی محبوب تبدیل شده بود. اما این استراتژی در شرایط نوسان شدید بازار کارایی خود را از دست می‌دهد.

بالسلز گفت: "در این نوع معاملات، شما عملاً در حال جمع‌آوری پِنی (سودهای کوچک) در برابر یک غلتک هستید. اما امروز این غلتک از روی بازار عبور کرد."