ظاهر جبارین «مدیر عامل» حماس کیست و چگونه شبکه مالی چند صد میلیون دلاری را مدیریت می‌کند؟
05-01-2024
بخش خبر و تحلیل خبر
229 بار خواندە شدە است
ظاهر جبارین «مدیر عامل» حماس کیست و چگونه شبکه مالی چند صد میلیون دلاری را مدیریت می‌کند؟
اوزی شایا، یکی از مقامات سابق موساد می‌گوید: «نقش جبارین بسیار برجسته است، زیرا که او کنترل تمام امور مالی حماس را در خارج از غزه بر عهده دارد. جبارین مدیر عامل حماس است»
جمعه ۱۵ دی ۱۴۰۲ برابر با ۵ ژانویه ۲۰۲۴
ظاهر جبارین
وال استریت ژورنال نوشت، ظاهر جبارین در دهه ۱۹۸۰ میلادی گروه کوچکی از حماس را اداره می‌کرد. او در آن زمان برای خرید اسلحه از مادرش پول می‌گرفت. اما اکنون این شبه‌نظامی ۵۵ ساله امپراتوری مالی را اداره می‌کند که بنا بر تخمین مقامات آمریکایی صدها میلیون دلار ارزش دارد و به تامین مالی عملیات حماس بر علیه اسرائیل می‌پردازد.
به گفته مقامات اسرائیلی و آمریکایی، جبارین وظیفه مدیریت روابط مالی حماس و تامین کننده اصلی‌اش یعنی جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارد و پول نقد را از تهران به داخل نوار غزه منتقل می‌کند. او همچنین بر مجموعه‌ای از شرکت‌ها که به صورت سالانه درآمدی برای حماس تامین می‌کنند نظارت دارد و بر شبکه‌ای از اهدا‌کنندگان خصوصی و تجار که در این گروه شبه‌نظامی سرمایه‌گذاری می‌کنند احاطه دارد.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، نفوذ جبارین بر امور مالی حماس به قدری قابل توجه است که مقامات اسرائیلی و آمریکایی بر این باورند که او این گروه شبه‌نظامی را قادر کرده هزینه سلاح‌ها و نیروهای خود را برای عملیات هفتم اکتبر علیه اسرائیل تامین کند.
اوزی شایا، یکی از مقامات سابق موساد می‌گوید: «نقش جبارین بسیار برجسته است، زیرا که او کنترل تمام امور مالی حماس را در خارج از غزه بر عهده دارد. جبارین مدیر عامل حماس است.»
جبارین به صالح العاروری، مرد شماره دو حماس که روز سه‌شنبه در انفجاری منتسب به اسرئیل در بیروت کشته شد، بسیار نزدیک بود. این دو نفر با هم شاخه نظامی حماس را در کرانه باختری تاسیس کردند و هر دو نیز به جمهوری اسلامی ایران بسیار نزدیک بودند.
العاروری در مقدمه کتاب جبارین که پس از آزادی او از زندان به چاپ رسید، نوشت: «گذر زمان هم عزم او را تضعیف نمی‌کند. او انشاء‌الله به پیمایش راه جهاد ادامه می‌دهد.»
به گزارش خبرگزاری دولتی آناتولی ترکیه، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور ماه گذشته در گرماگرم گزارش‌ها مبنی بر برنامه‌ریزی اسرائیل برای ترور رهبران حماس در خارج از نوار غزه از جمله در ترکیه، به اسرائيل درباره پرداخت «بهای سنگین» هشدار داد.
یکی از نگرانی‌های عمده اسرائیل این است که حتی در صورت نابودی شبه‌نظامیان حماس در غزه، شبکه مالی این گروه به قوت خود باقی بماند.
به گفته مقامات آمریکایی و اسرائیلی، جبارین برای سال‌ها توانسته است از سیستم‌های مالی عربستان سعودی، لبنان، امارات عربی متحده، سودان و اخیرا ترکیه برای دور زدن تحریم‌های غرب استفاده و با تاسیس شرکت‌هایی پول را به داخل نوار غزه انتقال دهد.
بیشتر بخوانید
-
تاجر سودانی پشت پرده تامین مالی حماس و القاعده کیست؟ -
تونل‌های پول نقد و رمزارز؛ نگاهی به منابع مالی حماس
-
وال‌استریت‌ژورنال: حماس کمک‌های مالی جمهوری اسلامی را به‌صورت رمزارز دریافت می‌کند
اگرچه ایالات متحده حماس را سازمان تروریستی می‌داند و مقامات آن و شرکت‌های مرتبط با آن‌ها را تحریم کرده است، اما برقراری جریان‌های مالی پایدار به نوار غزه نشان دهنده مشکلاتی است که آمریکا و اسرائيل برای قطع کمک‌های مالی به حماس با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. زیرا این گروه هنوز از حمایت دنیای عرب و مسلمان بهره می‌برد.
باتوجه به تحریم‌های آمریکا، دفتر مالی حماس تحت مدیریت جبارین در ساختمانی با شیشه‌های تیره در استانبول ترکیه کار خود را آغاز کرده است. این گروه شبه‌نظامی در این دفتر با خرید سهم در شرکت‌های ترکیه‌ای از جمله در زمینه املاک و مستقلات سرمایه‌گذاری می‌کنند.
جبارین در جریان یک گفتگو تامین مالی حماس را «افتخار» خواند، اما نقش خود در این مورد را انکار کرد و گفت: «این یک اتهام است و واقعی نیست.»
او اکنون اگرچه عضو حماس است اما ادعا می‌کند که در گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس عضویت ندارد و می‌گوید: «اسرائیل در تلاش است که همه‌چیز را باهم قاطی کند. گردان‌های قسام، جدای از دفتر سیاسی حماس، روابط خود را دارند.»
ترکیه حماس را یک سازمان تروریستی نمی‌داند و بین شاخه‌های نظامی و سیاسی این گروه تفاوت قائل است. تکیه می‌گوید که کسب و کارهای قانونی این کشور در تامین مالی حماس نقشی ندارند و از سیستم مالی ترکیه سوء‌استفاده نشده است.
با این حال جبارین روابط نزدیکی با حلقه نزدیکان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه دارد. مقامات امنیتی اسرائیل بر این باورند که این افراد به حماس برای تامین مالی و تهیه سلاح کمک کرده‌اند.
مقامات آمریکایی می‌گویند با تعقیب جریان‌های مالی به این نتیجه رسیده‌اند که جبارین به حفظ روابط مالی حماس با حزب‌الله لبنان از طریق همکاری با صرافان محلی کمک کرده است.
وال‌استریت ژورنال پیشتر گزارش داده بود که جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر ده‌ها میلیون دلار از طریق حواله و اخیرا از با استفاده از رمز‌ارز‌ها به حماس انتقال داده است. این پول‌ها از طریق صرافانی در بیروت، استانبول و دیگر مراکز تجارت منطقه‌ای به غزه منتقل می‌شود.
جبارین هم همراه یحیی سنوار در سال ۲۰۱۱ در ازای آزادی یک سرباز اسرائیلی، از زندان آزاد شد. اما زمانی که سنوار پله‌های ترقی را در تشکیلات حماس در داخل غزه بالا می‌رفت، جبارین کار خود را در خارج از سرزمین‌های فلسطینی پی‌گرفت.
به گفته مقامات مصری جبارین همچنین مسئول زندانیان در تشکیلات حماس است. او همراه با سنوار با میانجی‌گران قطری برای آزادی زندانیان فلسطینی در قبال رهایی گروگان‌های اسرائیلی مذاکره کرده بود.
اگرچه از عملیات هفتم اکتبر تا به حال آمریکا بسیاری از شرکت‌های مرتبط با حماس را تحریم کرده است اما تامین مالی این گروه شبه‌نظامی از جانب ایران و اهدا‌کنندگان دیگر همچنان ادامع دارد.
به گفته مقامات غربی کمک‌های مالی به خیریه‌های مستقر در اروپا، آسیا و کشور‌های حاشیه خلیج فارس که از مقامات آمریکایی آن‌ها را مرتبط با حماس می‌دانند افزایش یافته است.
جبارین کیست؟
ظاهر جبارین در سال ۱۹۶۸ در سلفیت در شمال کرانه باختری به نیا آمد و رشد کرد. او از کودکی به مذهب گرایش پیدا کرد و در مسجد محله با آثار حسن‌البنا، بنیان‌گذار اخوان‌المسلمین آشنا شد. اخوان‌المسلمین یک جنبش اسلامی سیاسی است که حماس بخشی از آن محسوب می‌شود.
بر اساس گفتگویی که با او در روزنامه «فلسطین» چاپ غزه منتشر شده است، او در نوجوانی رهبری گروهی را بر عهده داشت که به قیان «انتفاضه اول» علیه اسرائیل پیوستند. یکی از اقدامات نخستین او کشیدن دیوارنگاره (گرافیتی) در خیابان‌های سلفیت بود.
جبارین در آن زمان از مادرش پول می‌گرفت تا سلاح تهیه کند. اما نخستین کمک عمده او به حماس، به خدمت گرفتن «یحیی عیاش» فلسطینی بود تا نحوه ساخت بمب‌های دست‌ساز را به آن‌ها بیاموزد.
به گفته یکی از همبندی‌های جبارین، او به جرم قتل یک سرباز اسرائیلی به حبس ابد محکوم شده بود. یحیی عیاش هم همان زمان در سال ۱۹۹۶ بر اثر انفجار بمب در گوشی تلفنش، به دست موساد ترور شد.
جبارین در زندان زبان عبری آموخت، مدرک تحصیلی گرفت و به عنوان یکی از مقامات حماس مدیر امور رفاهی زندانیان بود. او در همان زمان کتاب خود را به رشته تحریر درآورد که در سال ۲۰۱۱ و پس از آزادیش به چاپ رسید.
در زمان زندان او بود که حماس بسیار پرطرفدار شد و در سال ۲۰۰۶ با پیروزی در انتخابات پارلمانی سرزمین‌های فلسطینی قدرت را بردست گرفت. این گروه یک سال بعد کنترل غزه را از دست تشکیلات خود گردان خارج کرده و بر این منطقه مسلط شد.
زمانی که جبارین از زندان آزاد شد، حماس کنترل شبکه‌ای از شرکت‌ها را برای تامین مالی در دست داشت.
مقر عملیات مالی این گروه در آن زمان جده عربستان سعودی بود. حماس از آن طریق ده‌ها میلیون دلار را از ایران به شاخه نظامی خود در غزه منتقل می‌کرد.
این گروه همچنین مالک کسب و کارهایی در زمینه املاک و مستقلات بود.
پس از تحریم‌های گسترده آمریکا، جبارین خانه جدیدی برای تشکیل شبکه و استقرار امپراتوری مالی حماس در استانبول ترکیه پیدا کرد. او در آن‌جا در حلقه نزدیکان اردوغان نفوذ کرد.
بر اساس تحقیقات موساد، جبارین از سال ۲۰۱۸ با کمک شرکای ترکیه‌ای به کسب و کار خودروها و خانه‌های لوکس در این کشور وارد شد.
او از موقعیت خود برای تامین مالی حماس در حمله به اسرائيل استفاده کرد. در سال ۲۰۱۸ موساد یک شهروند عرب اسرائيلی را در حالی بازداشت کرد که قصد داشت صدها هزار یورو پول نقد را به عوامل القسام در کرانه باختری برساند. این پول را جبارین از طریق ترکیه به او رسانده بود.
ایالات متحده از سال ۲۰۱۹ مستقیما جبارین را تحریم و اعلام کرد: «او مغز متفکر پشت شبکه مالی است که حماس را از طریق ترکیه قادر به جمع‌آوری کمک‌های مالی، سرمایه‌گذاری و پولشویی» از می‌سازد.
بنابر اعلام مقامات آمریکایی کسب و کار املاک و مستقلات جبارین در ترکیه دست‌کم ۵۰۰ میلیون دلار ارزش دارد. او همچنین کنترل شرکت‌هایی را در الجزایر، و امارات متحده عربی بر عهده دارد.
بر اساس اعلام مقامات آمریکایی، حماس کنترل دست کم ۷۵ درصد سهام شرکت «ترند جیو»، یکی از بزرگترین شرکت‌های معامله املاک مستقلات در ترکیه را بر عهده دارد. این شرکت از ماه می ۲۰۲۲ تحت تحریم‌های آمریکا قرار گرفت.
به گفته مقامات آمریکایی، بنیان‌گذاران این شرکت تابعیت ترکیه را دریافت کردند و با هویت جدیدی در این کشور زندگی می‌کنند. آمریکایی‌ها می‌گویند که این افراد مقامات حماس مستقر در ترکیه‌اند و از حساب‌های خود در این کشور برای پولشویی و انتقال پول به نوار غزه و کرانه باختری استفاده می‌کنند.
با این حال این شرکت در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیچ کدام از اعضای حماس را نمی‌شناسد و تراکنش‌هایش شفاف است.
جبارین اخیرا بیشتر زمان خود را در بیروت گذرانده و در آن‌جا از طریق صرافان و با کمک حزب‌الله پول‌ها را از تهران به داخل نوار غزه منتقل کرده است.