اعتصاب کارگران پوشاک در بنگلادش - بخشی از مبارزه طبقاتی در سطح جهانی

ارسال شده توسط ICConline در26 دسامبر 2023 - 16:04

از 23 اکتبر تا 15 نوامبر، طی بیش از سه هفته، کارگران پوشاک در بنگلادش برای افزایش حداقل نرخ دستمزد تلاش می کردند. آخرین باری که چنین تقاضایی مطرح شد پنج سال پیش بود. در این میان، شرایط برای بسیاری از 4.4 میلیون کارگر این بخش که به شدت از افزایش قیمت مواد غذایی، اجاره خانه و هزینه های آموزش و مراقبت های بهداشتی آسیب دیده اند، وخیم شده است. بسیاری از کارگران پوشاک به سختی می‌توانستند زندگی خود را تامین کنند، و مجبور بودند صرفاً دریابند که چگونه زنده بمانند. این اعتصاب مهمترین مبارزه کارگران در بیش از یک دهه گذشته در بنگلادش بود.

شرایط کار در بخش پوشاک

کارگران صنعت پوشاک جایگاه مهمی در اقتصاد بنگلادش دارند. صنعت پوشاک 80 درصد از کل درآمد صادراتی بنگلادش را تشکیل می دهد . آنها یک نقطه اتکای مهم برای طبقه کارگر در آن کشور هستند. اما با این وجود، شرایط کار و زندگی آنها کاملاً اسفبار است.

• عدم رعایت نکات ایمنی منجر به بروز بسیاری از حوادث در محل کار می شود.

در سال 2012، آتش سوزی در کارخانه نساجی تزرین منجر به کشته شدن 110 نفر شد. سپس در سال 2013، در یکی از بدترین بلایای صنعتی تا به حال، 1135 نفر در ریزش بدنام رانا پلازا کشته شدند و شرایط بسیار بد در صنعت پوشاک را در کانون توجه قرار داد. علاوه بر این، از نوامبر 2012 تا مارس 2018، هنوز 5000 حادثه با 3875 مجروح و 1303 کشته وجود داشته است. پس از آن تعداد تصادفات کاهش یافته است، اما حتی در سال 2023 هنوز استانداردهای ایمنی نادیده گرفته می شود، همانطور که در 1 می نشان داد که 16 کارگر با سوختگی شدید در پی انفجار در بیمارستان بستری شدند.

• روزهای کاری طولانی و فشار و استرس بیش از حد.

کارگران اغلب ساعات طولانی کار می کنند و زمان کمی بین شیفت ها دارند. گاهی اوقات آنها تا 18 ساعت در روز کار می کنند، صبح زود می آیند و از نیمه شب گذشته می روند. کارگران فضای کاری بسیار کمی دارند و روی صندلی های کوچکی می نشینند که به کمر و گردن آنها فشار وارد می کند و مجبورند در مناطق تنگ و ناامن کار کنند. آنها به دلیل شرایط بهداشتی کاملاً نامناسب ، اقدامات بهداشتی نامناسب و شرایط شلوغی جمعیت کاری با خطر بالای بیماری روبرو هستند . علاوه بر این، کارگران به دلیل عدم دستیابی به اهداف حجم تولید ممکن است مورد حمله فیزیکی قرار گیرند. زنان، 58 درصد از نیروی کار، اغلب مورد آزار و اذیت جنسی قرار می گیرند.

• دستمزد بسیار پایین، بر سلامت جسمانی کارگران تأثیر می گذارد.

گزارش جدید اتحادیه حداقل دستمزد آسیا (AFWA) که در می 2023 منتشر شد، نشان می‌دهد که کارگران پوشاک در بنگلادش با نرخ هشداردهنده کمبود تغذیه‌ای مواجه هستند که به وضوح به حداقل دستمزد پایین مرتبط است. طبق نظرسنجی موسسه مطالعات کار بنگلادش (BILS)، 43 درصد کارگران نساجی از سوء تغذیه رنج می برند 78  درصد مجبور به خرید نسیه مواد غذایی هستند82  درصد از کارگران قادر به پرداخت هزینه های مراقبت های بهداشتی نیستند85 درصد در حلبی نشین ها زندگی می کنند و 87 درصد نمی توانند فرزندان خود را به مدرسه بفرستند. این کارگران حداقل به 23000 تاکا (209 دلار) در ماه نیاز دارند تا بالای خط فقر بمانند [1] .

در پاسخ به این شرایط کاری وحشتناک ، کارگران در چند دهه گذشته مبارزات خود را در موارد زیر نشان داده اند:

• در سال 2013 بیش از 200000 کارگر نساجی در سرتاسر بنگلادش برای افزایش دستمزد اعتراض کردند که منجر به تعطیلی صدها کارخانه شد.
• در نوامبر 2014، اعتصاب کارگران پوشاک در 140 کارخانه پوشاک بنگلادش، روسا را ​​مجبور به افزایش 77 درصدی در حداقل دستمزد کرد.
• در دسامبر 2016، اعتصاب در آشولیا، حومه صنعتی داکا، به سرعت به ناآرامی های گسترده تبدیل شد. کارگران پوشاک کارخانه‌های خود را رها کردند تا در پاسخ به هزینه‌های روزافزون، دستمزد معیشتی دریافت کنند.
• در دسامبر 2018 وقتی کارگران دیدند که پیشنهاد دستمزد بسیار پایین است، ده‌ها هزار نفر از آنها به خیابان‌ها ریختند. در ژانویه 2019، 52 کارخانه در نتیجه بیش از یک هفته اعتراض، فعالیت خود را تعطیل کردند.
• در آوریل 2020، در اعتراض به قرنطینه سراسری، 20000 کارگر تظاهرات گسترده ای را برای مطالبه دستمزد خود سازماندهی کردند، زیرا کارخانه های پوشاک به دلیل فقدان سفارش، دستمزد کارکنان خود را متوقف کردند.

اعتصاب 2023

در دهه گذشته، بنگلادش دارای رشد اقتصادی نسبتاً بالایی، تورم پایین و ذخایر ارزی خوب بود. صادرات از 14.66 میلیارد دلار در سال 2011 به 33.1 میلیارد دلار در سال 2019 افزایش یافت. اما فشار اقتصادی ناشی از قیمت های بالای جهانی کالاها، تورم بالای وارداتی و اختلالات زنجیره تامین است. تورم در بنگلادش در سال جاری به نزدیک به 10 درصد رسید و تاکا حدود 30 درصد در برابر دلار آمریکا از ابتدای سال 2022 کاهش یافته است. ذخایر خارجی در سال جاری حدود 20 درصد کاهش یافته است که دولت را مجبور به گرفتن چندین میلیارد دلار  وام از صندوق بین المللی پول کرد

در مواجهه با این شرایط، در 23 اکتبر، کارگران بنگلادشی از صدها کارخانه در میرپور، نارایانگانج، آشولیا، سوار و قاضی‌پور اعتصاب کردند و خواستار دستمزد بیش از 10000 تاکا (90 دلار) در ماه شدند. پیشنهاد افزایش 25 درصدی دستمزد به عنوان یک شورش تلقی شد و اعتراضات به پایتخت داکا سرایت کرد و تظاهرات گسترده ای را با ده ها هزار نفر در خیابان ها به راه انداخت که منجر به تعلیق تولید در صدها کارخانه از 3500 کارخانه شد.

تقریباً هیچ گزارشی در مورد هفته اول اعتصاب، از 23 تا 29 اکتبر، وجود ندارد، اما نشانه هایی وجود دارد که کارگران تلاش کردند مبارزه را به کارخانه های پوشاک بیشتری گسترش دهند. اما این تلاش ها توسط کارفرمایان و نیروهای سرکوب با مانع مواجه شد. کارخانه داران با ارعاب و تهدید مسئولان و اعضای اتحادیه از صحبت با کارگران جلوگیری کردند. در یک نقطه گروهی از کارگران به کارخانه ای رفتند که کارگران اجازه خروج از آنجا را نداشتند. آنها از کارگران خواستند به تظاهرات بپیوندند. در لحظه ای دیگر هزاران کارگر تلاش کردند مانع ورود اعتصاب شکنان به یک کارخانه شوند. در هر دو مورد آنها با حملات خشونت آمیز پلیس صنعتی مواجه شدند.

پس از دو هفته اعتصاب، تظاهرات گسترده و درگیری‌های اجتناب‌ناپذیر با پلیس، هیئت سه‌جانبه حداقل دستمزد (MWB)، هیئتی منصوب از سوی دولت، قول داد که پیشنهاد اولیه دستمزد را بهبود بخشد. طبق دستورالعمل اتحادیه های کارگری، کارگران موافقت کردند که از روز چهارشنبه 6 آبان به سر کار خود برگردند. اما هنگامی که آنها در مورد بهبود حداقل دستمزد ماهانه تنها 12500 تاکا (90 پوند) برای شروع از اول دسامبر شنیدند، مبارزه از سر گرفته شد و اعتراضات اوج گرفت. این پیشنهاد بسیار کمتر از 23000 تاکای کارگر در ماه بود تا خانواده‌های خود را از گرسنگی حفظ کنند.

اما در هفته بعد کارگران نتوانستند فشار کافی برای وادار کردن دولت و کارفرمایان برای برآورده کردن خواسته‌های خود ایجاد کنند. تنها پاسخ روشن طبقه حاکم از نخست وزیر شیخ حسینه بود که کارگران را تهدید کرد که باید «با افزایش حقوقی که قبلاً دریافت کرده‌اند کار کنند یا به روستای خود بازگردند» . بنابراین در 15 نوامبر اعتصاب کم و بیش با شکست کارگرانی که به هر آنچه خواسته بودند نرسیدند، یعنی افزایش 300 درصدی دستمزد، پایان یافت. در عوض آنها تنها 56.25 درصد افزایش حقوق دریافت کردند که برای برآوردن نیازهای غذایی روزانه آنها بسیار کم است.

طبقه حاکم برای خرابکاری در مبارزه و ضرب و شتم کارگران از ابزارهای مختلفی استفاده می کرد

• در وهله اول، تقریباً 20 اتحادیه، هر اقدام خودمختار کارگران را خراب می کنند، مانند تلاش برای گسترش مبارزه تا آنجا که ممکن است. وقتی پیشنهاد دستمزد جدید در 7 نوامبر اعلام شد، اتحادیه‌ها اولین کسانی بودند که کارگران را به بازگشت به کار فراخواندند، حتی اگر می‌دانستند که پیشنهاد جدید دستمزد کافی نیست.
• در وهله دوم کمپین گسترده اپوزیسیون سیاسی که مبارزات کارگری را سر نیزه یک جنبش مردمی معرفی کرد خواستار استعفای دولت شیخ حسینه شد. دولت او آشکارا منفور اکثریت کارگران است، اما مطالبات آنها معطوف به سقوط دولت نبود [2] .
• در وهله سوم، سرکوب توسط دولت. کارگران اعتصابی یا حتی مقامات اتحادیه به طور گسترده دستگیر، ضرب و شتم، آزار و اذیت و به زندان انداخته شدند. در جریان این اعتصاب پنج کارگر کشته، ده ها نفر مجروح و در بیمارستان بستری شدند و حدود 11000 کارگر با اتهامات جنایی روبرو هستند. گاه افراد مزدور مسلح به میله آهنی وارد محل کار می شدند تا به تجمع اعتراضی کارگران حمله کنند.

ضعف مبارزه

ما به عنوان انقلابی نباید از افشای نقاط ضعف اعتصاب ابایی داشته باشیم. ما با ویرانی عظیمی مواجه می شویم که در جریان اعتصاب رخ داد، جایی که حدود 70 کارخانه آسیب دیدند، دو کارخانه سوختند و بسیاری از آنها غارت شدند. اما مشخص نیست طبقه کارگر چه کار کرده و عناصر لومپن پرولتاریا یا حتی باندهای جنایتکار چه کردند. اما غیرقابل انکار است و نمی توان از آن چشم پوشی کرد که گروهی از کارگران به عنوان ابراز بی حوصلگی و یا حتی ناامیدی وسوسه به اقدامات مخربی مانند حمله به ساختمان ها یا اتوبوس ها، غارت کارخانه ها و غیره شده اند [3] . و این گرایش به ویژه زمانی که گسترش مبارزه با محدودیت‌هایش در تضاد است و از کل طبقه جدا می‌ماند، آشکار می‌شود. در چنین شرایطی، اقلیت‌های کارگران اغلب فکر می‌کنند که می‌توانند با اقدامات مخرب خشونت کور به پیشرفت دست یابند. و این گرایش قوی تر می شود زیرا شرایط زندگی روزانه وحشتناک تر می شود و کارگران در طول اعتصاب نه دستمزد دریافت می کنند و نه دستمزد اعتصاب.

اما تخریب، به‌عنوان شکلی از خشونت کور، در تضاد با خشونت طبقاتی است، زیرا دلیل وجودی مبارزه طبقاتی کارگر این است که تمام خشونت‌های تصادفی را از بین ببرد. در خشونت طبقه کارگر، دفاع از اعتصاب و چشم انداز، هدف و ابزار آن، همه ذاتاً به هم مرتبط هستند. برای دستیابی به یک هدف معین، تنها ابزاری مناسب است که در خدمت و تقویت راه رسیدن به آن هدف باشد.

درس مبارزات

سازمان های چپ و سازمان های اتحادیه های کارگری در سطح بین المللی [4]   «همبستگی» خود را با مبارزات کارگری در بنگلادش سازماندهی کرده اند. از طریق این اقدامات، آنها سعی می کنند با حمایت از "همبستگی" بین المللی بین اتحادیه ها و نه بین کارگران، کارگران را سردرگم کنند. با ارائه کمپین هایی برای تحت فشار قرار دادن سایر برندها پوشاکی رقیب برای توجه بیشتر برای لباس های تولید شده به عنوان راهی برای ابراز همبستگی با کارگران پوشاک می پردازند. در برابر این عمل، طبقه کارگر باید درس های خود را ارائه دهد، که می تواند مبارزات طبقه کارگر جهانی را غنی کند. به ویژه باید تأکید کرد که اعتصاب کارگران پوشاک در بنگلادش:

• پدیده ای منزوی نبود، بلکه بخشی از یک مبارزه جهانی و پاسخی به مبارزه کارگران بود که از تابستان 2022 در انگلستان، فرانسه، آمریکا و برخی دیگر از کشورهای جهان رخ داد.
• به ما آموخته است که مشارکت 20 اتحادیه کارگری تضمینی برای پیروزی نیست. برعکس، تعداد زیادی از اتحادیه‌ها بهتر می‌توانند بین کارگران درگیر تفرقه ایجاد کنند و مانع اتحاد بیشتر مبارزه شوند.
• نشان داده است که درگیری با پلیس یا سایر اقدامات خشونت‌آمیز اقلیت‌های کارگری که در خارج از مجامع سازمان‌یافته کارگری تصمیم‌گیری می‌شود، اعتصاب را تقویت نمی‌کند، بلکه علیه اتحاد کارگران به عنوان یک طبقه عمل می‌کند.

Dn,Rr

11/12/2023

[1] بنگلادش : la grève des ouvriers du textile jette une lumière crue sur leurs condition de vie

[2] محاصره BNP حتی با محاصره کارگران پوشاک در هم آمیخت، همانطور که در روز سه شنبه 31 اکتبر که محاصره احزاب مخالف در میان محاصره کارگران پوشاک رخ داد، اتفاق افتاد.

[3] مقالات در نشریات چپ، تخریب های انجام شده توسط کارگران را مورد انتقاد قرار نمی دهند. آنها هر شکلی از خشونت را از سوی کارگران به عنوان تجلی مبارزات و انعطاف پذیری آن نشان می دهند.

[4] کنفدراسیون بین المللی کار. فدراسیون جهانی اتحادیه های کارگری؛ اتحادیه کارگری آلمان Ver.di. به طور خاص نگاه کنید به: Textilarbeiterinnen in Bangladesch kämpfen für eine Anhebung des Mindestlohns um mehr als 200 % und fordern internationale Unterstützung در Labournet آلمان.