خبرنما | ژورنال روزانه ایران و جهان-4

یکشنبه، 19 اکتبر ۲۰۲۵ / 27 مهر ۱۴۰۴

 

📰 تیتر روز

میلیون‌ها معترض در ایالات متحده در حرکت سراسری «No Kings» علیه جهت‌گیری‌های اقتدارگرایانه دولت؛ هم‌زمان موج اعتراضات و اعتصابات در شهرهای متعدد ایران شدیدتر می‌شود — واکنش‌های سرکوب‌گرانه و افزایش اعدام‌ها جامعه را در وضعیت انفجاری نگه داشته  است.

 theguardian.com+2ncr-iran.org+2

---

🌍 خبرهای جهان

اروپا

تجمعات هنری و جشنواره‌های سینما و موسیقی در رم، میلان و لندن ادامه دارد؛ چهره‌های مشهور در رویدادهای فرهنگی دیده شدند (گزارش رویدادهای ۱۹ اکتبر). People.com

آسیا و اقیانوسیه

روند کاهش قیمت نفت و نگرانی از مازاد عرضه اثرات متفاوتی بر کشورهای آسیایی دارد؛ برخی بازارها کاهش قیمت سوخت را به‌عنوان امتیاز کوتاه‌مدت  می بینند.

. news.com.au+1

 

آمریکا

روز ۱۸–۱۹ اکتبر تظاهرات سراسری «No Kings» در بیش از ۲۷۰۰ محل در ایالات متحده برگزار شد؛ ده‌ها هزار تا نیم میلیون نفر در چند شهر بزرگ(در پنجاه ایالت) شرکت کردند و خواستار دفاع از آزادی‌های مدنی و اعتراض به سیاست‌های دولتی شدند. در برخی نقاط پاسخ فدرال و امنیتی سنگین گزارش شده است.  theguardian.com

 اعتراضات «بی‌پادشاه» (No Kings) چیست؟

ائتلافی از گروه‌های چپ‌گرا بار دیگر روزی از تظاهرات سراسری در ایالات متحده را سازمان‌دهی کرده‌اند تا علیه دولت ترامپ دست به اعتراض بزنند. این ائتلاف پیش‌تر نیز در ماه ژوئن روزی با عنوان «اعتراضات بی‌پادشاه» برگزار کرده بود که میلیون‌ها نفر را در خیابان‌ها گرد آورد تا هم‌زمان با رژه‌ی نظامی ترامپ در واشنگتن، مخالفت خود را با او اعلام کنند.

نام این اعتراضات، «بی‌پادشاه» (No Kings)، برای تأکید بر این نکته انتخاب شده است که آمریکا حکومتی با فرمانروایان مطلق‌العنان ندارد؛ کنایه‌ای مستقیم به گرایش‌های فزاینده‌ی اقتدارگرایانه‌ی ترامپ.

در وب‌سایت رسمی این جنبش، nokings.org، آمده است:

«بی‌پادشاه’ تنها یک شعار نیست؛ بلکه بنیانی است که ملت ما بر آن بنا شده است. از خیابان‌ها برخاسته، توسط میلیون‌ها نفر فریاد زده شده، بر پلاکاردها نقش بسته و در شعارها تکرار می‌شود. پژواک آن از بلوک‌های شهری تا میدان‌های شهرهای کوچک روستایی طنین‌انداز است و مردم این کشور را در مبارزه‌ای مشترک علیه دیکتاتوری به هم پیوند می‌دهد»

خاورمیانه و آفریقا

• وضعیت حقوق بشر در ایران بحرانی گزارش می‌شود: ادامه اعدام‌ها، اعتصاب‌های غذای زندانیان سیاسی، و گسترش اعتراضات بازتاب منطقه‌ای دارد. سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی تقاضای فشار دیپلماتیک برای توقف اعدام‌ها را تکرار کرده‌اند. ncr-iran.org+1

---

اخبار مهم ایران – گزارش روز

اعتراضات کارگری و مردمی

طی ۱۸–۱۹ اکتبر، تجمع‌ها و اعتصابات صنفی و مردمی در شهرهای مختلف ایران (از جمله تهران، اصفهان، اهواز و زاهدان) گزارش شده است؛ خواسته‌ها دامنه‌دار و شامل توقف اعدام‌ها، بهبود معیشت، و آزادی زندانیان سیاسی است. نیروی انتظامی و نیروهای امنیتی در برخی موارد به سرکوب متوسل شده‌اند. ncr-iran.org+1

بحران معیشت، تورم و فقر

نشانه‌های فشار معیشتی همچنان مشهود است؛ بانک‌ها و منابع بین‌المللی از روند نزولی تدریجی تورم جهانی خبر می‌دهند اما ایران تحت تأثیر تحریم‌ها، سیاست‌های داخلی و شوک‌های قیمتی کماکان آسیب‌پذیر است. (دیدگاه و تحلیل اقتصادی در بخش اقتصاد). IMF

وضعیت حقوق بشر و آزادی‌های مدنی

سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی نسبت به افزایش چشمگیر اعدام‌ها در سال ۲۰۲۵ و سرکوب معترضان هشدار داده‌اند و خواستار اقدام بین‌المللی برای توقف اعدام‌ها شده‌اند. اعتصاب غذای جمعی زندانیان با پاسخ قاطع امنیتی مواجه شده است. Amnesty International+1

ایران: کشورهای عضو سازمان ملل باید فوراً مقام‌های ایرانی را برای توقف موج اعدام‌ها تحت فشار قرار دهند

در آستانه‌ی ارائه‌ی گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد درباره‌ی ایران در تاریخ ۱۶ اکتبر ۲۰۲۵ و نشست مشترک گزارشگران ویژه و هیئت حقیقت‌یاب مستقل سازمان ملل درباره‌ی ایران در کمیته‌ی سوم مجمع عمومی در تاریخ ۳۰ اکتبر ۲۰۲۵، حسین بعومی (Hussein Baoumi)، معاون مدیر منطقه‌ای عفو بین‌الملل برای خاورمیانه و شمال آفریقا، اظهار داشت:

«کشورهای عضو سازمان ملل باید با فوریتی که این وضعیت اقتضا می‌کند، با موج تکان‌دهنده‌ی اعدام‌ها در ایران مقابله کنند. از آغاز سال ۲۰۲۵ تاکنون بیش از هزار نفر در ایران اعدام شده‌اند — یعنی به‌طور میانگین چهار نفر در روز. از زمان خیزش زن، زندگی، آزادی در سال ۲۰۲۲، مقامات ایرانی روزبه‌روز بیشتر از مجازات اعدام به‌عنوان ابزاری برای ایجاد رعب در جامعه، سرکوب مخالفت‌ها و مجازات جوامع به‌حاشیه‌رانده‌شده استفاده کرده‌اند. در سال جاری، شمار اعدام‌ها به سطحی رسیده که از سال ۱۹۸۹ تاکنون در ایران بی‌سابقه بوده است.

استفاده از مجازات اعدام برای جرایم مرتبط با مواد مخدر همچنان با سرعتی هولناک ادامه دارد؛ نقضی آشکار از تعهدات ایران ذیل حقوق بین‌الملل. این اعدام‌ها پس از محاکمه‌هایی به‌غایت ناعادلانه و در پشت درهای بسته انجام می‌شوند، در حالی که الگوهای گسترده‌ای از شکنجه و «اعتراف‌گیری» اجباری گزارش شده است.»

بحران‌های زیست‌محیطی و منابع آب

• گزارش‌های محلی درباره افت سطح آب و پیامدهای کشاورزی در استان‌های مرکزی و جنوبی ادامه دارد؛ در حالی که تمرکز رسانه‌ای امروز بیشتر روی رخدادهای سیاسی-معیشتی است، بحران آب همچنان تهدیدی ساختاری برای مناطق روستایی و کشاورزی است. (گزارش‌های محلی و فصلی).

سیاست‌های نفتی و ساختار قدرت

• قیمت نفت در هفته‌های اخیر کاهش نسبی نشان داده است؛ این نوسان جهانی بر درآمدهای نفتی و بودجه‌های دولتی کشورهایی مانند ایران که به صادرات نفت وابسته‌اند فشار وارد می‌کند. tradingeconomics.com+1

شاخص برنت در 19 اکتبر 2025 به 61.50 دلار در هر بشکه افزایش یافت که نسبت به روز قبل 0.34 درصد افزایش داشت. در ماه گذشته، قیمت برنت 7.61 درصد کاهش یافته بود و بر اساس معاملات قرارداد مابه التفاوت (CFD) که بازار معیار این کالا را دنبال می کند، 17.21 درصد کاهش یافته است.

 

---

📊 اقتصاد و بازار جهانی

• نرخ تورم جهانی: صندوق بین‌المللی پول در گزارش «World Economic Outlook» اکتبر ۲۰۲۵ اعلام کرده است که روند کاهش تورم جهانی ادامه دارد اما تفاوت‌های منطقه‌ای وجود دارد؛ ایالات متحده همچنان با نرخ بالاترِ تورم و ریسک‌های مرتبط مواجه است. IMF
• قیمت نفت: بُرنت به حوالی ~61 دلار در هر بشکه معامله می‌شود — کاهش ماهانه و فشار نزولی ناشی از کاهش تقاضا و نگرانی‌های رشد اقتصادی.
• . tradingeconomics.com+1
• بازار ارز: نوسانات محلی و منطقه‌ای ادامه دارد؛ تضعیف تقاضای جهانی و تغییر انتظارات تورمی، فشار بر ارزهای کالامحور وارد می‌کند. (گزارش‌های بازار و داده‌های روزانه). IMF+1

در حالی که پیش‌بینی کوتاه‌مدت اندکی تعدیل صعودی یافته است، رشد اقتصادی جهان همچنان در سطحی پایین باقی مانده، زیرا سیاست‌های تازه‌وارد به‌تدریج در حال آشکار شدن‌اند.

اقتصاد جهانی در حال تطبیق با چشم‌اندازی است که به‌واسطه‌ی مجموعه‌ای از اقدامات سیاستی جدید بازشکل گرفته است. برخی از افراط‌ها در زمینه‌ی افزایش تعرفه‌ها، به‌دنبال توافق‌ها و بازتنظیم‌های بعدی، تا حدودی تعدیل شده‌اند؛ اما فضای کلی همچنان ناپایدار است و عوامل موقتی که در نیمه‌ی نخست سال ۲۰۲۵ موجب تحرک اقتصادی شده بودند — همچون «پیش‌بارگذاری» (front-loading) — اکنون رو به زوال‌اند.

در نتیجه، پیش‌بینی رشد جهانی در تازه‌ترین چشم‌انداز اقتصادی جهان (World Economic Outlook – WEO) نسبت به گزارش آوریل ۲۰۲۵ اندکی افزایش یافته، اما همچنان پایین‌تر از برآوردهای پیش از تغییرات سیاستی باقی مانده است. بر اساس این گزارش، رشد اقتصاد جهانی از ۳٫۳ درصد در سال ۲۰۲۴ به ۳٫۲ درصد در ۲۰۲۵ و ۳٫۱ درصد در ۲۰۲۶ کاهش خواهد یافت. انتظار می‌رود اقتصادهای پیشرفته با نرخ حدود ۱٫۵ درصد و اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه با اندکی بیش از ۴ درصد رشد کنند.

• پیش‌بینی می‌شود تورم جهانی نیز به روند کاهشی خود ادامه دهد، هرچند با تفاوت‌هایی میان کشورها: در ایالات متحده بالاتر از سطح هدف‌گذاری‌شده خواهد بود — با خطر افزایش بیشتر — و در سایر مناطق در سطحی پایین و مهار‌شده باقی می‌ماند.

---

🌱 علم، فناوری و محیط زیست

• خبرهای امروز بیشتر به تحولات علمی عام (کنفرانس‌ها، نوآوری‌های کوچک) و هشدارهای اقلیمی پرداخته‌اند؛ تمرکز رسانه‌ای روی بحران‌های اجتماعی سیاست را در حاشیه قرار داده اما گزارش‌های فصلی اقلیم، افزایش گرما و کم‌آبی را تکرار می‌کنند.

---

🎭 فرهنگ و جامعه

• جشنواره‌ها و حضور چهره‌های سینمایی و هنری در رم، میلان و لندن ادامه دارد؛ فضای فرهنگی بین‌المللی در کنار تنش‌های سیاسی، عرصه‌ای برای نمایش اختلافات اجتماعی و گفتمان‌های هویتی شده است. People.com

---

💬 نقل‌قول روز

«دولت‌ها نمی‌توانند با سرکوبِ خواسته‌های معیشتی و اجتماعی، مشروعیت سیاسی را برای همیشه تضمین کنند.» — بیانیه مؤسسه‌ای حقوق بشری در ارتباط با موج اخیر اعدام‌ها و اعتراضات. Amnesty International+1

---

🟥 دیدگاه روز (چپ شورایی)

جهان امروز شاهد برخورد میان شتابِ سرمایه‌محورِ نئولیبرال و خیزش‌های اجتماعیِ انباشته است. کاهش‌های موقتی در قیمت نفت یا افول تورمِ جهانی (که الزاما نتیجه سیاستی عدالت‌محور نیست) به هیچ‌وجه نیازهای بنیادین اکثریت را پاسخ نمی‌دهد: کارگران، بازنشستگان و محرومان همچنان با افت واقعی دستمزدها، بیکاری و حذف خدمات عمومی مواجه‌اند. در ایران، پیوند میان حساب‌پس‌دادنی‌های سیاسی—امنیتی حکومت و بحران‌های معیشتی، فضای یکپارچه‌ای از خشم اجتماعی پدید آورده که تنها با اصلاحات سطحی یا بلندگویِ سرکوب سرکوب‌پذیر نیست؛ خواست‌های عمیق معیشتی و حراست از زندگی روزمره (نه صرفاً مطالبات هویتی) در مرکز جنبش‌ها قرار دارد.

از منظر عمل سازمانی، راه‌حل‌های سرمایه‌داری مدیریت‌شده یا تسلیم به بازارِ آزاد نه تنها ناکافی‌اند بلکه بخشی از مشکل‌اند. خواست چپ شورایی این است که سازمان‌دهی خودباش و دموکراتیک کارگران و محلات (شوراها، انجمن‌های همبستگی، کمیته‌های همیاری) به‌عنوان هسته ساختنِ بدیلِ اجتماعی تقویت شود — بدیلی که کنترل منابع حیاتی، توزیع عادلانه و خودسازمان‌دهی تولید و بازتولید اجتماعی را در دستور کار قرار دهد. این بدیل فقط یک استراتژی صرف اقتصادی نیست، بلکه مقابله‌ای سیاسی-اجتماعی با سازوکارهای هژمونیک کنونی است.

---

🔗 منابع خبری (انتخاب‌شده)

• گزارش زنده: The Guardian — اعتراضات «No Kings» در ایالات متحده. theguardian.com
• گزارش‌های متمرکز بر وضعیت ایران و اعتصاب‌های زندانیان: NCRI / Iran news in brief و گزارش‌های محلی (۱۸–۱۹ اکتبر ۲۰۲۵). ncr-iran.org+1
• بیانیه‌ها و گزارش‌های حقوق بشری: Amnesty International و Human Rights Watch درباره افزایش اعدام‌ها در ایران. Amnesty International+1
• قیمت نفت و بازارها: TradingEconomics / داده‌های بُرنت و تحلیل بازارهای نفت. tradingeconomics.com+1
• گزارش اقتصادی بین‌المللی: IMF — World Economic Outlook, October 2025. IMF