«ما آخرین امید هستیم»:

نسل زد ماداگاسکار سوگند یاد کرده تا استعفای رئیس‌جمهور به مبارزه ادامه دهد
جوانان معترض انحلال دولت را ناکافی دانسته و فهرستی از اصلاحات بنیادین را مطالبه می‌کنند

ریچل سِویج – ژوهانسبورگ
پنج‌شنبه، ۲ اکتبر ۲۰۲۵

جوانان معترض در ماداگاسکار اعلام کرده‌اند که مبارزه‌ی خود را تا استعفای رئیس‌جمهور، آندری راژوئلینا (Andry Rajoelina)، ادامه خواهند داد و تصمیم او برای انحلال دولت در روز دوشنبه را ناکافی می‌دانند.

بر پایه‌ی گزارش سازمان ملل، در جریان تظاهرات اخیر، ۲۲ نفر کشته و ۱۰۰ نفر زخمی شده‌اند. این ناآرامی‌ها از ۲۵ سپتامبر آغاز شد، هنگامی که چند عضو شورای محلی به‌دلیل اعتراض به قطع‌های مکرر آب و برق در پایتخت، آنتاناناریوو (Antananarivo)، بازداشت شدند. اعتراضات به‌سرعت و به‌ویژه از طریق شبکه‌های اجتماعی به شهرها و مناطق دیگر گسترش یافت و از جنبش‌های مشابه نسل زد در اندونزی و نپال الهام گرفت؛ جنبش‌هایی که در برخی موارد به سرنگونی دولت‌ها انجامیدند.

ماداگاسکار یکی از فقیرترین کشورهای جهان است؛ طبق آمار بانک جهانی، متوسط درآمد سالانه در این کشور در سال گذشته تنها ۵۴۵ دلار بوده است. این جزیره‌ی اقیانوس هند با جمعیتی حدود ۳۲ میلیون نفر، در شاخص ادراک فساد (Transparency International) سال ۲۰۲۴، در رتبه‌ی ۱۴۰ از میان ۱۸۰ کشور قرار گرفت.

فعالان عضو جنبش «نسل زد ماداگاسکار» (Gen Z Madagascar) ــ گروهی بی‌رهبر از جوانان ــ خواهان استعفای رئیس‌جمهور، انحلال پارلمان، برکناری قضات دادگاه قانون اساسی و اعضای کمیسیون انتخابات، و نیز ریشه‌کن‌کردن فسادی هستند که به گفته‌ی آنان، از خود رئیس‌جمهور و حلقه‌ی نزدیک به او از بازرگانان سرچشمه می‌گیرد.

یکی از فعالان ۲۶ ساله گفت:
«وقتی او تصمیم به انحلال دولت گرفت، احساس کردیم پیروزی کوچکی به دست آمده، اما ما در آن‌جا متوقف نخواهیم شد... ما خواهان دگرگونی رادیکال نظام هستیم، چراکه همین نظام است که فساد و ستم بر فقیرترین اقشار جامعه را تداوم می‌بخشد.»

او افزود:
«پس از آنچه در نپال رخ داد، جوانان واقعاً باور دارند که صدای‌شان می‌تواند قدرتمند باشد... ما می‌توانیم اوضاع را تغییر دهیم؛ مجبور نیستیم وضعیت موجود را بپذیریم، می‌توانیم آینده‌مان را خودمان تعریف کنیم. ما نباید قربانی این دولت میان‌مایه شویم.»

راژوئلینا، که در سال ۲۰۰۹ پس از اعتراضات خیابانی علیه رئیس‌جمهور پیشین، مارک راوالومانانا (Marc Ravalomanana)، با کودتا به قدرت رسید، روز دوشنبه در سخنانی هنگام اعلام انحلال دولت گفت:
«اگر اعضای دولت از انجام وظایف‌شان کوتاهی کرده‌اند، آن را می‌پذیریم و پوزش می‌طلبیم.
خشم، اندوه و دشواری‌هایی را که ناشی از قطعی برق و آب بوده، درک می‌کنم؛ صدای مردم را شنیدم، رنجشان را احساس کردم و اثرش بر زندگی روزمره را فهمیدم.»
او افزود که قصد دارد «فضایی برای گفت‌وگو با جوانان» ایجاد کند.

با این حال، فعال ۲۶ ساله‌ی یادشده تأکید کرد که جنبش تنها در صورتی وارد مذاکره خواهد شد که گفت‌وگوها «علنی و کاملاً شفاف» باشند. برخی دیگر از معترضان نیز اساساً هرگونه گفت‌وگو را رد کردند و گفتند رئیس‌جمهور صادق نیست و صرفاً می‌کوشد در صفوف جنبش شکاف ایجاد کند.

یکی از معترضان ۱۸ ساله که به‌تازگی دبیرستان را به پایان رسانده و از مدیران شبکه‌های اجتماعی جنبش است، گفت:
«آن‌ها در واقع یک مافیا هستند... طبیعتاً سعی می‌کنند با ما گفت‌وگو کنند، اما این هرگز به نفع ما نخواهد بود.»

به گفته‌ی او، اعضای نسل زد ماداگاسکار از تجربیات هم‌نسلان خود در آسیا می‌آموزند. آنان به سرورهای دیسکورد (Discord) جنبش نپال پیوسته‌اند و پرچمی را اقتباس کرده‌اند که بر آن نماد جمجمه و استخوان‌های انیمه‌ی ژاپنی وان پیس (One Piece) نقش بسته است ــ همان پرچمی که در اندونزی، نپال و فیلیپین نیز برافراشته شده بود. در نسخه‌ی ماداگاسکاری، به‌جای کلاه حصیری اصلی، جمجمه کلاهی از نوع ساتروکا (satroka) بر سر دارد که متعلق به قوم بتسیلو (Betsileo) است.

اعتراضات مشابه نسل زد از آخر هفته در مراکش نیز ادامه دارد و در جریان درگیری‌های چهارشنبه‌ شب نزدیک شهر آگادیر، دو نفر به‌دست نیروهای امنیتی کشته شدند.

مقام‌های ماداگاسکاری معترضان را به غارت متهم کرده‌اند. سخنگوی رئیس‌جمهور، لووا هاسینیرینا رانونومارو (Lova Hasinirina Ranoromaro)، روز چهارشنبه در فیس‌بوک نوشت:
«ما شغل‌هایمان را از دست دادیم، اموالمان ویران شد، خانه‌هایمان مورد هجوم قرار گرفت... ما کودتا نمی‌خواهیم.»
او به درخواست‌های خبرنگاران برای اظهار نظر پاسخ نداد.

اما فعالان جوان این اتهامات را رد کردند و گفتند در روز ۲۶ سپتامبر برنامه‌ای برای پاک‌سازی خیابان‌ها سازمان داده‌اند. آنان تأکید کردند که خواهان حفظ مسیر «قانونی و قانون‌اساسی» خود هستند و نمی‌خواهند تجربه‌ی کودتای ۲۰۰۹ تکرار شود.

این جوانان گفتند که از خطراتی که متوجه‌شان است آگاهند و بسیاری از همراهانشان پنهان شده‌اند، اما تا تحقق کامل خواسته‌هایشان برای اصلاح بنیادین نظام سیاسی ماداگاسکار دست از مبارزه نخواهند کشید.

یکی از آنان، جوانی ۲۵ ساله از مدیران رسانه‌ای جنبش، گفت:
«فهمیدم اگر من حالا کنار بکشم، چه کسی دوباره برمی‌خیزد؟ اگر من کاری نکنم، چه کسی می‌کند؟ اگر حالا نه، پس کی؟ چون این رژیم طی ۱۵ سال مردم را به زانو درآورده، و حالا ما ایستاده‌ایم. ما آخرین امید این نسل هستیم.»