گزارش نظرسنجی «نگرش ایرانیان به اعتراضات سراسری ۱۴۰۱»

۱۵ بهمن ۱۴۰۱

متن کامل گزارش نظرسنجی «نگرش ایرانیان به اعتراضات سراسری ۱۴۰۱» را در اینجا بخوانید.

چکیده یافته‌های نظرسنجی

– نظرسنجی «نگرش ایرانیان به اعتراضات سراسری ۱۴۰۱» از تاریخ ۳۰ آذر تا ۱۰ دی ۱۴۰۱ به مدت ده روز انجام گرفت. در این نظرسنجی بیش از ۲۰۰ هزار پاسخ‌دهنده شرکت کردند. بیش از ۱۵۸ هزار نفر از داخل ایران و بیش از ۴۲ هزار نفر از ایرانیان خارج کشور به سوالات نظرسنجی به‌طور کامل پاسخ دادند. یافته‌های این گزارش برای نمونه داخل کشور، دیدگاه افراد باسواد بالای ۱۹ سال ساکن ایران (برابر با ٪۹۰ جمعیت بزرگسال ایران) را بازتاب ‌می‌دهد و با سطح اعتبار ۹۵٪ و فاصله اعتبار ۵٪ قابل تعمیم به این جامعه هدف است. این گزارش مدعی معرف بودن نمونه خارج کشور و قابل تعمیم بودن آن به تمامی ایرانیان خارج از ایران نیست؛ اما با توجه به حجم نمونه بالا، توزیع متوازن نمونه و حضور پاسخ‌دهندگان از ۱۳۰ کشور، می‌تواند دیدگاه بخش بزرگی از ایرانیان خارج کشور را بازتاب دهد.

– در پاسخ به سوال «جمهوری اسلامی: آری یا نه؟»، ۸۱٪ پاسخ‌دهندگان داخل کشور به جمهوری اسلامی «نه» میگویند و حدود ۱۵٪ پاسخ «آری» را انتخاب کرده‌اند و حدود ۴٪ تصمیم قطعی ندارند. در خارج کشور، ۹۹٪ پاسخ‌دهندگان گزینه «نه» به جمهوری اسلامی را انتخاب کردند.

– در پاسخ به این سوال که «کدام نظام سیاسی دموکراتیک و سکولار را به‌عنوان جایگزین نظام جمهوری اسلامی ترجیح می‌دهید؟» ۲۸٪ در داخل ایران و ۳۲٪ در خارج کشور، نظام «جمهوری ریاستی» را انتخاب کردند. نظام «جمهوری پارلمانی» توسط ۱۲٪ در داخل ایران و ۲۹٪ در خارج کشور انتخاب شده است. از سوی دیگر، ۲۲٪ در داخل ایران و ۲۵٪ در خارج کشور نظام «پادشاهی مشروطه» را انتخاب کردند.

– درباره اعتراضات اخیر، ۸۱٪ در داخل کشور با اعتراضات موافق هستند؛ ۶۷٪ آنها معتقدند که اعتراضات به نتیجه می‌رسد و حدود ۱۴٪ فکر می‌کنند به نتیجه نمی‌رسد. از سوی دیگر، حدود ۱۵٪ جمعیت در داخل کشور مخالف اعتراضات هستند. در میان پاسخ‌دهندگان خارج کشور، حدود ۹۰٪ موافق اعتراضات هستند و فکر می‌کنند به نتیجه می‌رسد. همچنین ۹٪ از آنها با اعتراضات موافق هستند اما بر این باور هستند که به نتیجه نمی‌رسد.

– در داخل کشور، حدود ۲۲٪ از  کسانیکه با اعتراضات موافق هستند، در تظاهرات خیابانی شرکت داشته‌اند و علاوه بر آن ۵۳٪ اعلام کرده‌اند که ممکن است ]در آینده [در تظاهرات شرکت کنند. همچنین ۲۲٪ در شعار دادن شبانه مشارکت داشته‌اند و ۴۶٪ دیگر هم ممکن است آنرا انجام دهند. حدود ۳۵٪ به کنش‌های نافرمانی مدنی مانند برداشتن روسری یا شعارنویسی اقدام کرده‌اند و حدود ۳۵٪ هم اظهار داشته‌اند ممکن است این اقدامات را انجام دهند. ۴۴٪ در ماه‌های گذشته به اعتصابات پیوسته‌اند و ۳۸٪ دیگر هم ممکن است به اعتصابات بپیوندند. تحریم و نخریدن محصولات خاص توسط ۷۵٪ انجام شده است و ۶۶٪ هم در اعتراضات آنلاین و اینترنتی مشارکت داشته‌اند. همچنین حدود ۸٪ اقدام به «خرابکاری شرافتمندانه» کرده‌اند و ۴۱٪ اعلام کردند که ممکن است ]در آینده[ چنین کنشی انجام دهند.

– در پاسخ به این پرسش که «در مورد شکست اخیر تیم فوتبال جمهوری اسلامی ایران در برابر تیم فوتبال آمریکا چه احساسی داشتید؟»، ۴۶٪ ایرانیان داخل کشور و ۵۶٪ ایرانیان خارج کشور اظهار داشتند که از شکست تیم فوتبال خوشحال شدند و در مقابل ۲۳٪ در داخل کشور و ۸٪ در خارج کشور از این شکست ابراز ناراحتی کردند.

– درباره تشکیل شورای همبستگی (یا ائتلاف اپوزیسیون)، در میان ایرانیان داخل کشور، ۸۵٪ کسانیکه موافق اعتراضات هستند، با شکل‌گیری چنین شورایی هم موافقت دارند؛ در میان آنها، ۴۲٪ معتقدند که چنین شورایی باید حتما شامل افراد سرشناس داخل و خارج کشور شود. از طرف دیگر، ۳۴٪ با شکل‌گیری شورای همبستگی توسط افراد خارج کشور موافق هستند درصورتیکه شورا مورد حمایت افراد داخل کشور قرار گیرد. همچنین ۹٪ معتقدند که چنین شورایی باید فقط شامل افراد داخل کشور شود. در مقابل، حدود ۴٪ با تشکیل این شورا مخالفند و آن را غیرضروری می‌دانند. در میان ایرانیان خارج کشور، ۴۷٪ موافق تشکیل شورا توسط افراد سرشناس خارج کشور درصورت حمایت افراد داخل کشور هستند، درحالیکه ۴۵٪ فکر می‌کنند شورا حتما باید شامل افراد داخل و خارج کشور شود.

– درباره انتظارات از شورای همبستگی، ۵۹٪ ایرانیان داخل کشور که با اعتراضات موافق هستند، «تشکیل شورای انتقال قدرت و دولت موقت» را جزو انتظارات خود بیان کرده‌اند. ۵۳٪ از آنها معتقدند که چنین شورایی باید وظیفه «نمایندگی معترضان در جهان و مذاکره با دولت‌های خارجی» را بر عهده بگیرد. ۴۵٪ «اعلام فراخوان اعتراضات برای داخل کشور» و ۳۵٪ «سازماندهی تجمعات خارج کشور» را جزو انتظارات خود از شورای همبستگی اعلام کرده‌اند.

– درباره ترکیب افراد شورای همبستگی، از لیست ۳۴ نفر فعالان سیاسی و مدنی با گرایشات اجتماعی و سیاسی مختلف که در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت، به ترتیب رضا پهلوی، علی دایی، علی کریمی، حامد اسماعیلیون، حسین رونقی، نازنین بنیادی، فاطمه سپهری، مسیح علی‌نژاد، نسرین ستوده، توماج صالحی، نرگس محمدی، مولوی عبدالحمید، گلشیفته فراهانی، نماینده احزاب کرد، شیرین عبادی، محمد نوری‌زاد، کاوه مدنی، داریوش اقبالی، مجید توکلی و اسماعیل بخشی بیشتر از دیگران مورد انتخاب قرار گرفتند.

– درباره ترکیب افراد شورای همبستگی، نتایج نشان می‌دهد که هر پاسخ‌دهنده در داخل کشور به‌طور میانگین ۷ نفر را برای حضور در شورای همبستگی انتخاب کرده‌ و پاسخ‌دهندگان خارج کشور، هر یک به‌طور میانگین ۹ نفر را برای شورا انتخاب کرده‌اند. بیست نفری که بیش از دیگران برای حضور در شورای همبستگی انتخاب شده‌اند، مجموعا ۸۵٪ انتخاب‌ها را تشکیل میدهند. در میان بیست نفر اول، ۱۰ نفر از داخل کشور و ۱۰ نفر از خارج کشور و همچنین ۷ نفر زن و ۱۳ نفر مرد حضور دارند. مجموع ده نفر اول داخل کشور، حدود ۴۰٪ کل انتخاب‌ها و مجموع ۱۰ نفر اول خارج کشور حدود ۴۵٪ کل انتخاب‌ها را تشکیل می‌دهند.

– درباره واکنش کشورهای غربی نسبت به اعتراضات، ۷۳٪ پاسخ‌دهندگان داخل کشور معتقدند که کشورهای غربی باید بطور جدی و با اعمال فشار به حکومت، از حقوق معترضان حمایت کنند. در خارج کشور ۹۶٪ از این دیدگاه حمایت می‌کنند. در مقابل، حدود ۱۹٪ پاسخ‌دهندگان داخل کشور بر این باور هستند که کشورهای غربی نباید مداخله کنند چرا که اعتراضات یک مساله داخلی است.

– درباره اقداماتی که کشورهای غربی ممکن است در مواجهه با اعتراضات در ایران انجام دهند، بیش از ۷۰٪ پاسخ‌دهندگان داخل کشور با اقدامات تنبیهی غرب مانند «قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی»، «اخراج سفیران جمهوری اسلامی»، «دخالت بین‌المللی برای محافظت از معترضان»، «تحریم مقاماتی که در سرکوب اعتراضات نقش دارند» و «توقیف اموال و دارایی‌های ایران جهت قطع دسترسی حکومت به آنها» موافقت دارند. همچنین حدود ۶۶٪ موافق «ارتباط‌گیری کشورهای غربی با افراد و نیروهای مخالف حکومت و حمایت از رهبران مدنی» هستند. ۶۲٪ نیز با «پایان دادن به مذاکرات احیای توافق‌نامه هسته‌ای برجام» موافق هستند درحالیکه ۶٪ مخالف این اقدام هستند.

– درباره اعتماد به نهادهای حکومت در ایران، بیش از ۸۰٪ مردم داخل کشور به تمامی نهادهای حکومت (به غیر از ارتش و بانک‌ها) بی‌اعتماد هستند. میزان اعتماد به ارتش (با حدود ۲۹٪) به‌طور نسبی از دیگر نهادها بیشتر است. پس از آن بانک‌ها با کسب ۲۴٪ اعتماد در جایگاه دوم قرار دارند. مجلس شورای اسلامی با ۸٪ و صدا و سیما و دولت با ۱۰٪ کمترین میزان اعتماد مردم را دارا هستند. میزان اعتماد به سپاه پاسداران و نهاد رهبری حدود ۱۴٪ است. همچنین حدود ۱۳٪ جمعیت به دادگاه‌ها و ساختار قضایی و ۱۷٪ به نیروی انتظامی اعتماد دارند.
 

– درباره مجازات کسانیکه در کشتار مردم نقش داشتند، در میان پاسخ‌دهندگان داخل کشور، ۲۹٪ با مجازات اعدام برای عوامل کشتار موافق هستند درصورتیکه در یک دادگاه عادلانه به اعدام محکوم شوند. از سوی دیگر، حدود ۱۶٪ خواهان «اعدام انقلابی» مقامات مسئول در کشتارها هستند. در مقابل، حدود ۲۴٪ پاسخ‌دهندگان داخل کشور خواهان «مجازاتی غیر از اعدام» هستند. همچنین حدود ۳٪ با «بخشش و عفو عمومی» موافق هستند و بیش از ۲۷٪ معتقدند که حقوق‌دانان باید درباره این مساله تصمیم بگیرند. در میان پاسخ‌دهندگان خارج کشور، ۴۸٪ مخالف مجازات اعدام هستند؛ ۲۵٪ با «اعدام درصورتیکه حکم آن در یک دادرسی عادلانه صادر شود» و ۸٪ با «اعدام انقلابی» موافق هستند.

– درباره گرایش‌های سیاسی ایرانیان، حدود ۶۰٪ «خواهان براندازی جمهوری اسلامی به‌عنوان پیش شرط هر تغییر»، ۱۶٪ «خواهان تحولات ساختاری و گذار از جمهوری اسلامی»، ۱۱٪ «خواهان حفظ اصول و ارزش‌های انقلاب و حامی سیاست‌های نظام و رهبری»، و ۶٪ «خواهان اصلاحات تدریجی در چهارچوب نظام جمهوری اسلامی» هستند و حدود ۶٪ هم خود را متعلق به هیچ یک از این گرایش‌ها نمی‌دانند. بعد از اعتراضات سراسری اخیر، درصد طرفداران براندازی جمهوری اسلامی نسبت به سال قبل حدود ۲۰٪ افزایش داشته است.