کشته شدن حسن نصرالله ایران را در برابر یک انتخاب سرنوشت‌ساز قرار می‌دهد و آمریکا را تحقیر می‌کند
پاتریک وینتور
حمله هوایی اسرائیل به رهبری حزب‌الله در لبنان پیامدهای گسترده‌ای برای تهران و واشنگتن دارد

شنبه ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۱۰ به وقت اروپای مرکزی

*****

وقتی آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روز جمعه به خبرنگاران در نیویورک گفت که روزهای آینده مسیر آینده خاورمیانه را تعیین خواهد کرد، نمی‌توانست پیش‌بینی دقیق‌تری داشته باشد؛ حتی اگر در آن زمان امیدوار بود که حزب‌الله و اسرائیل بتوانند از لبه پرتگاه بازگردند.

اکنون، با تأیید کشته شدن حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، منطقه پس از ۱۱ ماه بالاخره از آستانه بحران عبور کرده و وارد مرحله‌ای شده است که پیش از این هرگز در آن قرار نگرفته بود.

همه نگاه‌ها به واکنش تهران معطوف خواهد شد. ایران با انتخاب سرنوشت‌سازی مواجه است که همیشه سعی کرده از آن اجتناب کند؛ انتخابی که رهبری جدید اصلاح‌طلب[کذا...] آن به‌ویژه نمی‌خواست با آن روبرو شود.

اگر ایران تنها به محکوم کردن اسرائیل به دلیل نابود کردن محور مقاومت که سال‌ها به‌طور دشواری آن را بنا کرده است اکتفا کند، یا از دیگران بخواهد که اقدام‌های نامشخصی انجام دهند، اعتبارش در خطر خواهد بود.

اما عملگرایی ممکن است ایران را وادار کند که به حزب‌الله توصیه کند تا ضررها را بپذیرد و آتش‌بسی را قبول کند که شامل آتش‌بس در غزه، هدف اعلام شده حزب‌الله، نمی‌شود.

نتانیاهو از خصومت در سازمان ملل نگران نخواهد بود، اما اکنون او آمریکا را خشمگین کرده است.

از سوی دیگر، اگر ایران تصمیم بگیرد به‌جای آن حمله نظامی مستقیمی علیه اسرائیل انجام دهد، این اقدام باید معنادار باشد. ایران می‌داند که وارد نبردی با ارتشی خواهد شد که برتری فناوری و اطلاعاتی خود را با ارزش مرگبار آن به‌خوبی اثبات کرده است. اطلاعات اسرائیل به وضوح در عمق حزب‌الله نفوذ کرده و ممکن است همین کار را در تهران نیز انجام داده باشد.

برای رئیس‌جمهور جدید ایران، مسعود پزشکیان، که با وعده رفع تحریم‌های اقتصادی و بهبود روابط با غرب انتخاب شده است، مرگ نصرالله در بدترین زمان ممکن رخ داده است.

وزیر امور خارجه او، سید عباس عراقچی، یک هفته کامل را در نیویورک در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل سپری کرده بود و با سیاستمدارانی از اروپا مانند آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، و دیوید لامی، وزیر امور خارجه بریتانیا، ملاقات داشت تا آنها را متقاعد کند که مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ بسته شد و در سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ لغو شد، از سر گرفته شود.

رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی، از آنچه در این جلسات شنید، تحت تأثیر قرار گرفت و گفت: «فکر می‌کنم اکنون لحظه‌ای است که می‌توان درباره مسئله هسته‌ای کاری انجام داد. مزیت آقای عراقچی این است که او همه چیز را در مورد این روند می‌داند و این به سرعت حرکت آن کمک می‌کند.» اما مرگ نصرالله کار اصلاح‌طلبان را برای متقاعد کردن ارتش ایران دشوارتر می‌کند که شاخه زیتون همچنان معنایی دارد.

پزشکیان پیش از این شکایت کرده بود که در ازای شنیدن درخواست‌های غربی‌ها برای انتقام فوری نگرفتن از ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس که توسط اسرائیل در تهران کشته شده بود، چیز زیادی دریافت نکرده است.

پزشکیان گفته بود که به او وعده داده شده بود که یک توافق آتش‌بس در غزه، که منجر به آزادی گروگان‌ها و زندانیان سیاسی فلسطینی شود، تنها یک یا دو هفته زمان نیاز دارد. این توافق هرگز به نتیجه نرسید، زیرا به‌نظر ایران، آمریکا از اعمال فشار لازم بر بنیامین نتانیاهو برای پذیرش شرایط آتش‌بس خودداری کرد.

یک‌بار که از او ناامید شدند، پزشکیان به سختی می‌تواند به وعده‌های آمریکا که هیچ اطلاعی از طرح ترور نصرالله نداشت، اعتماد کند – و در هر صورت، ممکن است نتانیاهو از اتاق هتلی در نیویورک دستور قتل او را صادر کرده باشد، اما بمب‌هایی که در بیروت منفجر شدند از سوی آمریکا تأمین شده بودند.

در بیانیه‌ای که احتمالاً موقت است، رهبر معظم ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، روز شنبه از مسلمانان خواست «با تمام امکانات خود در کنار مردم لبنان و حزب‌الله سربلند ایستاده و به آنها در مقابله با رژیم شرور [اسرائیل] کمک کنند.»

برای واشنگتن، این یک تحقیر دیپلماتیک و نمایش ناتوانی یا عدم تمایل آن به کنترل متحد دردسرسازش است.

نتانیاهو امیدوار است که دیپلمات‌های آمریکایی را در نیویورک فریب داده باشد. وزارت خارجه آمریکا اصرار دارد که براساس گفتگوهایی با ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، و نتانیاهو، به‌طور واضح توافق شده بود که اسرائیل یک آتش‌بس ۲۱ روزه را بپذیرد، اما به محض اعلام این طرح، نتانیاهو از آن عقب‌نشینی کرد.

در برخی جنبه‌ها، این اقدام نقطه اوج نزدیک به ۱۲ ماه استراتژی آمریکا است که اکنون ویران شده است. بارها و بارها از زمان حملات ۷ اکتبر توسط حماس، آمریکا از اسرائیل خواسته است تا رویکرد متفاوتی در قبال تحویل غذا به غزه، ایجاد مناطق حفاظت‌شده، حمله زمینی به رفح، شرایط آتش‌بس و مهم‌تر از همه، جلوگیری از تشدید درگیری‌ها اتخاذ کند.

هر بار، نتانیاهو به موضع آمریکا اذعان کرده، اما از پاسخ صریح طفره رفته و در نهایت واشنگتن را نادیده گرفته است. هر بار آمریکا، که دچار سردرگمی و ناامیدی است، نسبت به استراتژی نتانیاهو ابراز نگرانی کرده، اما همچنان به ارسال تسلیحات ادامه داده است.

با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و افزایش محبوبیت داخلی نتانیاهو – و با توجه به اینکه تعداد کمی از کشورهای عربی برای مرگ نصرالله اشک ریخته‌اند – به‌نظر می‌رسد آمریکا گزینه‌های کمی در اختیار دارد. نتانیاهو اصرار دارد که پیروز است و در مسیر دستیابی به پیروزی کامل قرار دارد.

در حال حاضر، مگر اینکه ایران قاطع‌تر از آنچه تاکنون بوده عمل کند، نتانیاهو، این  ماندگار بزرگ، کنترل اوضاع را در دست دارد.