نقش جنبش کارگران و مزدبگیران در تغییر بنیادی سیستم سرمایه داری در ایران( بخش آخر)

در بخش اول سعی شد مسائل زیردرحد امکان بررسی شود: با چه روشی طبقه ی کارگر و مزدبگیران می توانند بر سرمایداری غلبه کنند و پیروز شوند.  همچنین در همین رابطه در حد توان به تفکر شورایی هم پرداختیم. حال من به سازمانیابی شوراهای سراسری بعنوان حاکمیت سیاسی و اقتصادی کارگران ومزدبگیران می پردازم.

 طبقه کارگر و مزدبگیرایران با درس گیری از انقلاب  شکست خورده ی 57 و از 1394 به بعد نشان داده است که در سازمانیابی طبقاتی و ضد سسلسله مراتبی برای رهایی خود، از توانایی های لازم برای حاکمیت برسیستم سرمایه داری و نفی کار مزدی برخوردار است  و شوراهای سراسری کارگران و مزدبگیران ضد سرمایه را بعنوان بدیل و راه حل جایگزین خواهد کرد. دراین روند و براین بستر کارگران آذرآب، هپکو، صنایع فولاد، کارگران هفت تپه و همچنین کارگران نفت، کارگران و مزدبگیران راه آهن، و همچنین کارگران معادن مختلف در چند سال گذشته بخصوص از سال 1396 تا کنون نشان داده اند که با اتکا به توانایی و آگاهی خود اعتصابات و تظاهرات های شان را هدایت کرده و به موقع توانسته اند پیشروی و یا عقب نشینی کنند. بنا براین برای کارگران و مزدیگیران ضد سرمایه لازم و ضروریست که کار و انرژی خود را بیشتر بر سازمانیابی سراسری شوراهای کارگران و مزدبگیران ضد سرمایه متمرکز کنند.

همانطور که تئوری بقایِ کار و سرمایه ایجاب می کند، سرمایه دار قوانینی را طرح  نمی کند که به نابودی کار و یا نابودی  طبقه ی کارگر و مزدبگیران ختم شود،  بلکه طرح قوانین سیستم سرمایه داری تنها برای زنده نگه داشتن و به دست آوردن رضایت نسبی کارگران و مزدبگیران جهتِ تولید ارزش اضافی بیشتر است. به عکس اما، هدف بنیادی و تاریخی کارگران ومزدبگیران در مبارزه علیه سیستم سرمایه داری، نفی کار مزدی یا به کلامی دیگر نفی سیستم سرمایه داری در ایران وجهان است؛  یعنی مبارزه ی طبقاتی تا نابودی این سیستم ادامه خواهد داشت.

و اما طبقه ی کارگر و مزدبگیران با کدام سازمان  می تواند بر سیستم سرمایه داری غلبه کنند و چگونه؟ به باور من تنها با ایجاد شوراهای سراسری کارگران و مزدبگیران ضد سرمایه می توان بر سیستم سرمایه داری موجود غلبه کرد.

قبل از هرچیز جامعه ی ایران دارای کارخانه ها و مؤسسات تولیدی، مؤسسات خدماتی مثل بیمارستان ها، پست مجازی وغیرمجازی، ارتباطات، فروشگاها، مراکز آموزشی، مدارس، دانشگاها، تاتر، سینما و در کل تمام مراکز فرهنگی و آموزشی، ادارات راه و ترابری، راهنمایی و رانندگی و... است. اما باید توجه کرد که ضمن اینکه کارگران ومزدبگیران در محل کار خود کارو تولید می کنند، در نقاط مختلف محلات شهر زندگی می کنند. بر این بنیاد، آدم می تواند از فرض و تصورات زیر که با واقعیت جامعه ی ما نزدیک است حرکت کرده و آنها را بعنوان پیش نهاد مطرح کند:

- چنین فرض کنیم که جنبش خودانگیخته ی کارگران و مزدبگیران در روند ایجاد شدن است و قدم به قدم دارد پیش می رود  و در این روند شوراهای ضد سرمایه داری به مرور ودرحین مبارزه با سرمایه  شکل می گیرند و یکی پس از دیگری مراکز تولید محصولات یدی و فکری را بنا به تصمیم مجمع عمومی شوراهای کارگران و مزدبگیران تسخیر  کرده و ابزار و وسائل تولیدی را پس می گیرند که سال های سال درتصاحب مالکان سرمایه، صاحبان کارخانه ها و مؤسسات بوده است. این ابزار و وسائل تولیدی به صاحبان اصلی شان یعنی انسان های کارگر و مزدبگیر جامعه برگردانده می شود. فرض ما بر این است که مناطق و یا واحد های دیگری که جمعیت کل شهر ها و روستا های اطراف را در بر می گیرد،اقدامی مشابه ای کنند.

حال تصور کنید، که شوراهای حاکم برخود و خود رهای  شهرها وروستاها روند زندگی سیاسی، اقتصادی وفرهنگی خورا چگونه هدایت می کنند:

فرض ما براین است که اکثریت کارکنان این شهروروستا دیگر نمی خواهند مثل گذشته زیر سیطره ی  سرمایه داران و یا مالکان سرمایه دار زندگی کنند و براین پایه برای از بین بردن سیستم استثماری و نفی کار مزدی شوراهای سرمایه ستیز خود را ایجاد کرده  اند. رمزموفقیت دراین خواهد بود که جنبش خود انگیخته ی شورایی در روند مبارزات خود، شبکه های مبارزاتی خود را درارتباط با هم گسترش داده باشد، که بعدها بتواند با ارتباط سراسری و اراده ی اجتماعی خود، حاکمیت سیاسی و اقتصادی و فرهنگی خود را در جامعه تامین وعملی کند. این شوراها از تیم های کاریِ پیشنهادی مجامع عمومی، از زنان ومردان کارگر و مزدبگیر، ازاعضای نمایندگان همه ی حرفه ها و رشته های تولیدی یدی و فکری تشکیل خواهند شد. بعنوان مثال تیم های کاری می توانند با خرد جمعی خود مسائل و موضوعات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را بررسی و ریشه یابی کنند و برهمین پایه انسان می تواند و امکان دارد که به داده های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سازمان یابی زیر برسد:

• می توانیم تصور کنیم: که شوراهای کارگران ومزدبگیرتولیدکننده ی یدی و تولیدگرفکری یا شوراهای مزدبگیران محلات درروند مبارزات خود به یک اتحاد و همبستگی سراسری دست یافته اند و« دوستان و رفقا، بعد از این هرکجا از شوراهای کارگران و مزدبگیران صحبت می شود منظورم شوراهای کارگران و مزدبگیران زنان و مردان است» این سازمان شورایی سازمانی است، که ساختاری افقی و غیر سسلسله مراتبی دارند. در اینجا لازم است که آدم تصورواقعی کند که ما با یک شبکه ی وسیع شورایی در ارتباط با هم در سراسر جامعه مواجه هستیم.
• می توان تصورکرد که مضمون کاری این تیم ها می تواند برآمده از ایده های اعضای متشکله در این تیم ها باشد. پیشنهاد من هم برپایه ی تجارب خود از جنبش کارگری به قرار زیر است:

برای نفی ساختار ایدئولوژی و سازمان یابی سرمایه دارانه ای که قرن ها در تار و پود جامعه نفوذ کرده است، ما به آموزش های تئوری و عملی مسائل زیر نیاز ضروری داریم: آموزش افکار ضد هیرارشی یا سسله مراتبی، آموزش و ترویج افکار ضد پدر سالارانه ، آموزش تئوری و عملی برابری زن و مرد در تمام تار و پود جامعه. ما می دانیم که افکار سرمایه دارانه قرن هاست که بر جامعه ی جهانی حاکم شده است. لذا یکی از ابزارهای کنترل و دخالتگری برای از بین بردن ایدئولوژی پدر سالارانه و استثمار فرد از فرد می تواند مشارکت اکثریت زنان در ترکیب تیم های کاری شوراهای کارگران و مزدبگیران باشد. زیرا این همراهان و رفقای زن هستند که قرن هاست ایدئولوژی پدرسالارانه و هیرارشی را با گوشت و پوست خود بیشترلمس کرده اند و می توانند ما مردان را یاری و در این زمینه آموزش دهند. گرچه مردان نیز شدیدن استثمارمی شوند، اما رفقا و همکاران زن استثمار مضاعف می شوند، و می توانند در ایجاد ابزارکنترل و از میان برداشتن این ایدئولوژی به ما وجامعه کمک شایانی کنند. همچنین لازم و ضروری ست که شوراهای کارگران ومزدبگیران هر مؤسسه، اعم از تولیدی، خدماتی، آموزشی و غیرو... یک گروه کاری را به مسائل زیست محیطی اختصاص دهند.

• آدم می تواند تصور کند، که همبستگی و اتحاد میان شوراهای کارگران و مزدبگیران در سطح شهری، درسطح منطقه ای وهمچنین در سطح جامعه بصورت یک شبکه وسیع ایجاد شود.
• آدم می تواند تصور کند: که انسان های کارگر و مزدبگیر ضد سرمایه با خرد جمعی قادر به تصمیم گیری و دخالتگری درتامین زندگی روزمره ی اجتماعی خود شده اند و این مهم را داوطلبانه به همکاران و همرزمان خود یاد می دهند.
•  می توان تصورکرد: که کارگران ومزدبگیران توان تصمیم گیری برای مسائل سیاسی و اقتصادی، فرهنگی و آموزشی برای رهایی از کارمزدی را دارند.
• آدم می تواند تصورکند: که هدایت یک اقتصاد سوسیالیستی از سوی شوراهای کارگران کارخانه ها، مؤسسات و محلات مشترکن تامین نیازهای انسان ها را به عهده گرفته و در این هدایت با ایجاد شبکه های وسیع، سعی می کنند که رابطه ی تولید کنندگان محصولات را با مصرف کنندگان تا حد ممکن مستقیمن برقرار کرده که از این طریق از بوروکراسی، اداره بازی و گیج کردن انسان ها از هر نوع واسطه  و معامله گرجلوگیری شود.
• آدم می تواند تصور کند: که شوراهای کارگران و مزدبگیران به منظور هدایت و گسترش اقتصاد سوسیالیستی و اجتماعی، برای تامین نیازهای ضروری و روزمره ی یک جامعه، تیم های کاری مختلفی را ایجاد و تشکیل دهند: مثل تیم های کاری برای بررسی اقتصادی، سیاسی و چگونگی تولید و توزیع محصولات فکری و یدی درسطح کارخانه ها، مؤسسات و محلات. تیم های کاری برای بررسی و ایجاد مراکزآموزشی، فرهنگی و ادبی. تیم های کاری برای ایجاد و رفع کمبودهای کودکستان ها، مدارس، مراکز آموزش فنی و حرفه ای، دانشگاه ها. همچنین ایجا د مراکز تحقیقی در زمینه علوم طبیعی، اجتماعی و ....
• آدم می تواند تصور کند که: مبادلات محصولات تولید شده ی یدی و فکری با قیمت و یا ارزش واقعی یعنی با ارزش زمان صرف شده برای تولید محصول به مصرف کنندگان ارائه شود. هچنین ضروری است که تیم های کاری هر کارخانه و یا موسسه ارزیابی سالانه ی خود را در زمینه انباشت پول و یا میزان ساعت کار برای تجدید تولید و ادامه کاری به شورای کارخانه و بخصوص به مجمع عمومی کارگران ارائه دهند؛ مثلن جمع بندی سالانه در تشخیص استهلاک و تعیین طول عمر دستگاه ها و ابزار و وسائل تولید، تعیین ارزش ساختمان محل تولید و بنا براین لازم است که تیم های کاری شورای کارخانه، زمان استهلاک را به ساعت یا ارزش پولی حساب کنند، که به ارزش محصول تولید شده اضافه و سرشکن شود. به همین روش هزینه های ساختمان های محل کار، زندگی و سکونت، راه ها و اتوبان ها، هزینه های حفاظت از محیط زیست  و غیره بوسیله ی تیم های کاری تعیین شده از سوی مجامع عمومی کارگران و مزدبگیران  کارخانه ها، مؤسسات و محلات برآورد می شود. تعیین حد نصاب کار برای برخورداری از حق بازنشستگی وتعیین تقریبی حد متوسط هزینه زندگی در دوره بازنشستگی. این روش تعیین برای تولید وادامه ی زندگی اجتماعی در اقتصاد سوسیالیستی تحت حاکمیت شوراهای کارگران ومزدبگیران فقط برای راه اندازی جامعه لازم و ضروری است. این عمل فقط سرمایه ای را انباشت می کند که به کمک آن جامعه بتواند تامین و راه اندازی شود، همچنین مدرنیزه کردن ابزار و وسائل تولید فکری و یدی را امکان پذیر سازد. دراینجا لازم به توضیح است، که اگر دستگاهی مدرنیزه شود و یا مراکزی ایجاد شوند، نه بخاطر رقابت بازار، سوددهی و ارزش اضافی بیشتر، بلکه این انباشت برای دستیابی به یک زندگی سالم وادامه دار می باشد.
• آدم می تواند تصور کند: دراقتصاد سوسیالیستی یا اقتصاد اجتماعی که شوراهای کارگران و مزدبگیران ضد سرمایه راه اندازی می کنند، تقسیم کار به حداقل میرسد و جای خودش را به کارهای داوطلبانه خواهد داد. ازاین رو واسطه هایی که باعث رقابت می شوند و بوروکراسی را دامن می زنند تا حد ممکن از بین می میروند و رابطه ی بسیار نزدیکی بین تولید کنندگان محصولات یدی و فکری به وجود می آید تا جایی که محصول تولید شده مستقیم بدست مصرف کننده می رسد.
• آدم می تواند تصور کند: که وجود امکانات تکنیکی موجود از قبیل سمینارهای مجازی، بحث و جدل ها برسر راه کارهای شوراهای کارگران شهری، منطقه ای و کشوری، می تواند به شیوه و روش دموکراسی مستقیم و دخالتگری مستقیم همگانی کمک کند. همچنین با امکانات تکنیکی و جدید سمینارهای سراسری ادبی، فرهنگی ، هنری و ... ایجاد گردد.
• آدم می تواند تصور کند: که سیستم سرمایه داری برای حکومت کردن در تمام سطوح جامعه ناموزونی و تفاوت هایی را ایجاد کرده است. بعنوان مثال: طرح طبقه بندی مشاغل و حاکم کردن یک زبان و فرهنگ در کشوری چند قومیتی. به باور من در حکومت شوراهای کارگران ومزدبگیران لازم و ضروری ست که  تیم های کاری درون شوراها ابزارها و یا ظرف هایی را ایجاد کنند که زبان، فرهنگ و ادبیات اقوام موجود در یک کارخانه، مؤسسه، و یا محل سکونت و ..  را ارتقاء دهند. توسعه ی ناموزونی در سطح جامعه به تفاوت واختلاف دستمزد بین زن و مرد با موقعیت یکسان شغلی دامن میزند. یک ناموزونی که هیچ وقت در موردش بحث نشده، به حساب نیاوردن کار و مسئولیت خانگی زنان به عنوان شغل وعدم پرداخت دستمزد به آنان استف در صورتیکه تربیت فرهنگی، منش اجتماعی و ساخت بخشی از جامعه را زنان خانه دار انجام می دهند. جای این بخش و جمعیت تولیدگردرادبیات سرمایه داران عمدن از قلم افتاده است و نیروی کار این بخش کلن بصورت ارزش اضافه و سود به جیب سرمایه داران می ریزد. دراصل یک زن کارگرومزدبگیر که در کارخانه ها و مؤسسات کار می کنند، بخش بیشتری از ساعات کارش از سوی سرمایه دارها پرداخت نمی شود و هم اینکه ساعات کارومسئولیت خانگی زن پرداخت نمی شود و در اصل به جیب سرمایه دارمی ریزد.
•  در اقتصاد سوسالیستی که شوراهای کارگران ومزدبگیران هدایتش را به عهده دارند، ساعات کارِ خانگی زن خانه دار و یا مرد خانه دار به عنوان کار مولد فکری و یدی به حساب می آید وبعنوان دستمزد پرداخت خواهد شد. ازاین نظر زنان خانه دار اکثریت تیم های کاری در شوراهای محلات را عهده دار خواهند بود. همانطوری که در فوق یاد شد، سیستم سرمایه داری نا موزونی های زیادی را در محل کار، محل زندگی و سکونت بوجود آورده است، مثل تقسیم بندی محله ها به  مناطق ثروتمندنشین، فقیرنشین، حاشیه نشین، و... این تناقضات و تفاوت ها معضلاتی است، که اقتصاد وسیاست سوسیالیستی شوراهای کارگران و مزدبگیران می باید ازمیان برشان دارد. اگر به این تفاوت ها و اختلافات بی توجهی شود و ابزارها و ظرف های کنترل برای ازبین بردنشان ایجاد نشود، و یا با دقت وخرد جمعی و دموکراتیک از پایین حل نشود، سرمایه داری و ایدئولوژی اش دوباره احیاء خواهد شد.
• همچنین آدم می تواند تصور کند: که تا زمان رفع این معضلات، تفاوت ها و یا فاصله هایی که سیستم سرمایه داری برسرراه اقتصاد سوسیالیستی بوجود آورده است، این معضلات به قوت خود باقی خواهد ماند. ما کماکان درسیستم استثماری سرمایه داری زندگی می کنیم و برای پیشبرد اهدافمان ضروری ست که شبکه های ارتباطی مان را بین کارخانه ها و مؤسسات، بین کارخانه ها و محلات و بین شهرها و روستاها با شرکت و دخالتگری این تیم ها گسترش دهیم. تنها از این طریق می توان از مشکلات، نیازها و پیشرفت های یکدیگر آگاه شد.

پیش به سوی ایجاد شوراهای کارگران و مزدبگیران

زنده باد حاکمیت سیاسی و اقتصادی  شوراهای کارگران و مزدبگیران

نابود باد سیستم سرمایه داری در ایران و جهان

آبان 1400

25.10.2021

علی برومند