مردم آزادی‌خواه و برابری‌طلب مخالف جنگ ایران و اسرائیل و موافق سرنگونی جمهوری اسلامی‌اند!

 

بهرام رحمانی

bahram.rehmani@gmail.com 

 

هواپیماهای اف ۳۵ اسرائیل بعد از ظهر روز ۱۳ فروردین ۱۴۰۳،  به کنسولگری ایران در سوریه- دمشق حمله و تعدادی از فرماندهان شناخته شده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را به قتل رساندند. پس از این واقعه، خامنه‌ای و سایر مقامات جمهوری اسلامی ایران در چند روز گذشته، همواره وعده انتقام «سخت» دادند. در مقابل مقامات  اسرائیلی، از پاسخ به نظامی به تهدیدهای ایران سخن گفتند.

سرانجام سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، شنبه شب ۲۶ فروردین-۱۴ آوریل، یک حمله هوایی گسترده به اسرائیل انجام داد و ادعا کرد بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک را به سوی این کشور پرتاب کردند. مقامات نظامی اسرائیل گفتند که این حملات تنها خسارات جزئی به یک پایگاه نظامی اسرائیل وارد کرده است و بیش‌تر تهدیدات ره‌گیری شده است. ایالات متحده اعلام کرده است به سرنگونی ده‌ها پهپاد و موشک کمک کرده است.

به گزارش رسانه‌ها، این حمله گسترده به اهدافی در داخل اسرائیل و قلمرو تحت کنترل آن، فصل جدیدی را در جنگ سایه طولانی مدت بین ایران و اسرائیل گشوده است.

 

 

در چنین شرایطی و در ادامه گسترش جنگ بین ایران و اسرائیل، هوشیاری جنبش‌های اجتماعی و اپوزیسیون آزادی‌خواه و برابری‌طلب، چپ و سوسیالیست ایران بسیار حیاتی است. به این معنی که این جنگ یک جنگ ارتجاعی بین دو حکومت ارتجاعی است؛ جنگی‌ست ویرانگر و ضدانسانی. بازنده نهایی چنین جنگی مردم اسرائیل و ایران است نه حاکمیت‌های ارتجاعی و جنگ‌طلب و تبه‌کار!

بی‌تردید آلترناتیو جنبش‌های اجتماعی و اپوزیسیون سرنگونی‌طلب آزادی‌خواه، اصولا باید در راستای سازمان‌دهی همه‌جانبه سرنگونی جمهوری اسلامی است نه رفتن به جبهه اسرائیل و یا جمهوری اسلامی. این جنبش‌ها در عین حالی که باید با صدای بلند خواهان قطع فوری جنگ باشند بلکه با صدای بلند سرنگونی جمهوری اسلامی ایران را فریاد بزنند.

در واکنش به این وضعیت، نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل به درخواست اسرائیل برای بررسی حمله ایران به اسرائیل قرار است عصر یک‌شنبه، ساعت چهار بعدازظهر به وقت نیویورک، برگزار شود.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، تشدید شدید تنش ناشی از حمله گسترده جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل را محکوم کرد. وی افزود: «از خطر بسیار واقعی تشدید تنش ویرانگر در سطح منطقه عمیقا نگران هستم.» او از طرف‌ها خواست «از هر اقدامی که می‌تواند منجر به درگیری‌های نظامی بزرگ در جبهه‌های متعدد در خاورمیانه شود، اجتناب کنند.»

با این مقدمه، نگاهی می‌اندازیم به رویدادهایی که از نیمه شب دیشب با شلیک صدها پهباد و موشک جمهوری اسلامی ایران به خاک اسرائیل آغاز شده است. این اولین بار است که جمهوری اسلامی از داخل ایران مستقیما کشور اسرائیل را هدف قرار می‌دهد.

فرماندهان ارشد نظامی جمهوری اسلامی ایران، امروز صبح ۲۶ فروردین-۱۴ آوریل پس از حمله به اسرائیل، این عملیات را «محدود» و «خاتمه‌یافته» خواندند.

حسین سلامی فرمانده سپاه قدس، امروز ادعا کرد: «معادله جدیدی ساختیم که از این بعد، اگر اسرائیل به منافع ما، دارایی‌های ما، شخصیت‌ها ما حمله کند، ما آن را از مبدا ایران هدف قرار خواهیم داد.»

شهروندان ایران روز شنبه ساعاتی پیش از حملات پهپادی و موشکی، شاهد دور جدید برخوردهای ماموران انتظامی با زنانی بودند که حاضر به رعایت حجاب اجباری و قوانین ارتجاعی جمهوری اسلامی نیستند. جمهوری اسلامی در عمل در اقدامی نمادین با حمله به زنان، هدفش راه انداختن رعب و وحشت در جامعه و احتمالا جلوگیری از اعتراضات سراسری است.

از سوی دیگر، بازار ارز که هفته‌ای پرالتهاب را پشت‌سر گذاشت، ساعاتی پس از حمله جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل در شامگاه شنبه، رکوردشکنی جدیدی را تجربه کرد. بهای دلار از ۷۰ هزار تومان فراتر رفت و بازار ارز امنیتی شد.

رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران موادغذایی استان تهران، روز ۲۱ فروردین اعلام کرده بود: «در دو هفته اخیر ۳۰ درصد افزایش قیمت اقلام غذایی داشته‌ایم، خصوصا در حوزه حبوبات، مشکل ارزی باعث افزایش قیمت ۵۰ درصدی قیمت‌ها شده است.»

طبق آمارهای رسمی خود بانک مرکزی، از زمستان آغاز به کار دولت سیزدهم استقراض دولت از بانک‌ها دو برابر شده، ریال ایران ۶۵ درصد ارزش خود را از دست داده و قیمت کالاها، خصوصا خوراکی‌ها دو و نیم تا سه برابر شده است.

 

حمله نیمه‌شب موشکی و پهبادی ایران به اسرائیل

سرانجام در نیمه‌شب یک‌شنبه ۲۶ فروردین ۱۴۰۳-۱۴ آوریل ۲۰۲۴، جمهوری اسلامی با صدها پهپاد و موشک کروز و بالستیک به اهدافی در اسرائیل حمله کرد که این اولین رویایی مستقیم دو کشور در ۴۵ سال گذشته بوده است.

دانیل هاگاری، سخن‌گوی ارتش اسرائیل پس از این حمله گفت که حدود «۲۰۰ پهپاد، موشک کروز و بالستیک» از سوی ایران به سوی اسرائیل پرتاب شده است.

سپاه پاسداران ایران در بیانیه‌ای که از تلویزیون دولتی پخش شد، اعلام کرد «در واکنش به جنایات رژیم صهیونیستی» ده‌ها پهپاد و موشک از ایران به سوی اسرائیل شلیک کرده است. سپاه مدعی شد اهدافی نظامی در اسرائیل را هدف قرار داده و آن‌ها را منهدم کرده است. سپاه در بیانیه خود هشدار داد و گفت حملات متقابل را با قدرت بیش‌تری پاسخ خواهد داد.

به گفته اینبار گاتر، سخن‌گوی مرکز پزشکی سوروکا در جنوب اسرائیل، در مجموع ۱۲ نفر در طول شب به این مرکز پزشکی شدند.

یکی از مناطقی که هدف قرار گرفت بلندی‌های جولان، منطقه‌ای استراتژیک هم مرز با سوریه بود که اسرائیل نزدیک به ۶۰ سال پیش آن را ضمیمه خود کرد. حزب‌الله لبنان هم اعلام کرد ده‌ها راکت به یک پادگان اسرائیلی در این منطقه شلیک کرده است.

در ساعات پس از این حملات، در حالی که حکومت تعدادی از هواداران خود را به خیابان آورده بود تا «نمایش قدرت» حکومت را جشن بگیرند، آژیرهای حمله هوایی در بخش‌های وسیعی از جنوب اسرائیل، کرانه باختری و بلندی‌های جولان به صدا درآمد. دولت اسراییل هم‌چنین هشدارهایی درباره ورود موشک‌های احتمالی به صحرای نقب، جایی که چندین پایگاه نظامی وجود دارد، ارسال کرد. و حریم هوایی اسرائیل، اردن، عراق و لبنان بسته شد.

صبح امروز، رسانه‌های خبری اسرائیل تصاویری از عملیات در فرودگاه بن گوریون، خارج از تل آویو، و بازگشت جت‌ها به پایگاه هوایی در صحرای نقب را پخش کردند. ارتش اسرائیل می‌گوید این پایگاه در حمله ایران آسیب جزئی دیده است.

دریاسالار دانیل هاگاری، سخن‌گوی ارتش اسرائیل گفت ایران ده‌ها موشک زمین به زمین به سمت اسرائیل شلیک کرد که بیش‌تر آن‌ها در خارج از مرزهای اسرائیل ره‌گیری شدند. به گفته او، بیش از ۱۰ موشک کروز به سوی اسرائیل شلیک شد. هاگاری گفت بیش از ۲۰۰ فروند هواپیمای بدون سرنشین و موشک ایرانی به یکی از تاسیسات نظامی اسرائیل آسیب جزئی وارد کرد.

کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل به نقل از یک مقام اسرائیلی که نامش فاش نشده، گفت اسرائیل «پاسخ مهمی» به این حمله خواهد داد.

عربستان سعودی و اردن بخشی از سیستم نظارت و واکنش تحت مدیریت ایالات متحده بودند. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا گفت: ارتش آمریکا ده‌ها موشک و پهپاد شلیک شده به اسرائیل را از ایران، عراق، سوریه و یمن منهدم کرد.

نیویورک تایمز هم‌چنین نوشته است که مقامات آمریکایی می‌گویند بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که خسارت به اسرائیل نسبتا محدود بوده است.

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، تنها فردی که در حملات نظامی ایران به خاک اسرائیل آسیب دید، امینه الحسونی، یک دختر هفت ساله از اعراب بادیه‌نشین در جنوب اسرائیل است.

پدر امینه که فرزندش از ناحیه سر آسیب دیده، به رسانه‌ها گفت پزشکان اسرائیلی در بیمارستان «سوروکا» در شهر بئرشبع در حال نجات جان دختر او هستند و این کودک هم‌اکنون زیر عمل جراحی قرار دارد.

نهادهای امدادی اسرائیل اعلام کردند ۳۲ تن از مردم اسرائیل نیز در زمان حملات دچار شوک روانی شده و در تماس اطرافیان آن‌ها با مراکز امدادی، به بیمارستان منتقل شدند.

نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد با هشدار به آمریکا گفت: «اگر رژیم اسرائیل اشتباه دیگری مرتکب شود، پاسخ ایران به میزان قابل توجهی شدیدتر خواهد بود». او گفت جمهوری اسلامی اکنون «مسئله را پایان یافته می‌داند.»

 

بنا به اظهارات تئوریسین‌ها و مقامات جمهوری اسلامی ایران، این حکومت سه سناریوی دیگر برای پاسخ به اسرائیل روی میز دارد:

*عملیات تروریستی علیه سفارت‌ها، بازرگانان یا شهروندان اسرائیلی در کشورهای مختلف.

* وادارکردن نیروهای نیابتی‌‌اش از جمله حزب‌الله به عملیات نظامی علیه اسرائیل در مرزها یا داخل اسرائیل.

*استفاده از نیروهای نیابتی در سوریه و عراق برای حمله به نیروهای آمریکایی، آمریکایی‌ها یا اهدافی که بتواند در جنگ تبلیغاتی به اسرائیل مرتبط کند.

اما محتمل‌ترین گزینه حمله نظامی مستقیم جمهوری اسلامی استفاده از همین پهپادها و موشک‌های دوربرد بود که از ایران به سوی اهداف نظامی و امنیتی اسرائیلی پرتاب شدند.

اما پاسخ اسرائیل، هم‌چنان که وزیرخارجه‌ا‌ش به فارسی در شبکه ایکس نوشته حمله نظامی مستقیم به ایران است. روشن است که حمله نظامی اسرائیل به ایران، جرقه‌ای بر انبار باروت در منطقه خواهد بود و گروه‌های نیابتی حکومت ایران در سراسر منطقه را به واکنش وامی‌دارد.

با این حال، شروع جنگ ممکن است برای اسرائیل، فرصت بی‌نظیری برای نابودی تاسیسات هسته‌ای، موشکی و نظامی ایران باشد. اسرائیل سال‌ها پیش در یک عملیات غافلگیرانه که به بابل مشهور شد، راکتور هسته‌ای اوسیراک عراق در نزدیکی بغداد را در خرداد ۱۳۶۰ مورد حمله قرار داده و به‌طور کامل نابود کرده بود. اسرائیل با استفاده از فرصت جنگ ایران و عراق با این عملیات، خطر برنامه اتمی عراق و هم‌چنین تهدیدات اتمی‌‌اش را با همکاری اطلاعاتی با جمهوری اسلامی ایران برای همیشه از بین برد.

اسرائیل با اشراف اطلاعاتی و هم‌چنین برتری نظامی خود می‌تواند این بار با یک حمله مشابه ولی گسترده‌تر، تهدیدات اتمی و موشکی حکومت ایران را از بین ببرد یا کاهش دهد.

چنین عملیاتی از سوی اسرائیل به منزله جنگ تمام عیاری خواهد بود که نه تنها منطقه، بلکه جهان را به لبه جنگ بکشاند، بنابراین اسرائیل ممکن است به عملیات کوچک‌تری مانند حذف برخی از فرماندهان نظامی حکومت ایران یا نابودی برخی مراکز نظامی با خرابکاری یا انفجار بسنده کند.

در هر صورت حمله پهبادی و موشکی جمهوری اسلامی، رویارویی نظامی ایران و اسرائیل را یک گام مهم و سرنوشت‌ساز ارتقا داد و وارد سطح جدید و تعیین‌کننده‌ای کرد. دو طرف یک گام دیگر و این‌بار به‌طور آشکار، به جنگ نظامی همه‌جانبه نزدیک تر شدند گرچه دو طرف خواهان این نیستند و به سود آن‌ها نیست.

جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس ایران روز دوشنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که ایران باید «هدف قرار دادن آشکارا و مستقیم یکی از مراکز دیپلماتیک صهیونیست‌ها در یکی از کشورهای منطقه، ترجیحا آذربایجان» را در دستور کار قرار دهد.

در موارد مشابه، اسرائیل بعد از هر حمله‌ به مواضع ایرانی،‌ اغلب با در نظرگرفتن احتمال انتقام‌جویی علیه منافع خود در کشورهای خارجی، امنیت سفارت‌های خود را افزایش داده است.

اسرائیل در گذشته، ایران را به تلاش برای هدف قرار دادن نمایندگی‌های دیپلماتیک خود در خارج از کشور در تلافی ترور دانشمندان و مقامات ایرانی و هم‌چنین حملات به تاسیسات هسته‌ای خود متهم کرده است. اما ایران همواره این اتهامات را رد کرده است.

در سال ۱۹۹۲ میلادی انفجار در سفارت اسرائیل در آرژانتین ۲۹ کشته برجای گذاشت. اسرائیل انگشت اتهام خود را به سمت حزب‌الله و ایران نشانه رفت. در سال ۲۰۱۲ نیز دیپلمات‌های اسرائیلی در هند، گرجستان و تایلند هدف قرار گرفتند که اسرائیل و سایرین ایران را مقصر دانستند، اما تهران آن را رد کرد.

اما از هفتم اکتبر ۲۰۲۳، انتقادات زیادی مبنی بر این‌که ایران توانایی بازدارندگی خود را از دست داده وجود داشته است؛ اکنون جمهوری اسلامی، کرد بدون ایجاد جنگ بزرگ‌تر نشان دهد که این توانایی را حفظ می‌کند.

وارد شدن  مستقیم جمهوری اسلامی ایران به یک جنگ همه‌‌جانبه با اسرائیل، تنها می‌تواند کشورهای غربی را در بزنگاهی که دولت اسرائیل به دلیل رفتارش در غزه به‌طور فزاینده‌‌ای در صحنه جهانی منزوی شده را دوباره در حمایت بیش‌تر از اسرائیل بکشاند.

 

 

حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در سوریه - دمشق

در جریان حمله روز دوشنبه ۱۳ فروردين به ساختمان کنسولی جمهوری اسلامی ایران در دمشق هفت نفر از فرماندهان و افسران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کشته شدند.

این حمله واکنش‌های گسترده‌ای در داخل ایران و عرصه بین‌المللی به‌همراه داشت و شورای امنیت سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه ۱۴ فروردین با موضوع بررسی حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق تشکیل جلسه داد. جمهوری اسلامی ایران، خواستار برگزاری این نشست شده بود.

محمدرضا زاهدی که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در پیام تسلیتش لقب «سردار» به او داده، به‌عنوان «هماهنگ‌کننده» و بالاترین مقام نیروی قدس سپاه پاسداران در حوزه سوریه و لبنان معرفی شده است.

او مهم‌ترین فردی است که در جریان حمله به کنسولگری ایران در دمشق کشته شد. محمدرضا زاهدی متولد ۱۱ آبان ۱۳۳۹ در اصفهان بود و از همان نوجوانی به‌عنوان بسیجی وارد کارهای امنیتی و سرکوب معترضان شد.

خود زاهدی، درباره چگونگی ورودش به سپاه پاسداران گفته است: «ما قبل از آغاز جنگ همراه آقای (سید یحیی) رحیم صفوی گروهی تحت عنوان گروه ضربت تشکیل داده و درگیر مبارزه با ضد انقلاب بودیم.»

زاهدی پس از ورود به سپاه در سن ۲۰ سالگی، به مرور به سطوح بالای این نیروی نظامی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی رسید. او فرماندهی را از فرماندهی گردان آغاز کرد. سپس از ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۵ فرماندهی «تیپ ۴۴ قمر بنی‌هاشم» را بر عهده داشت اما ارتقای اصلی زاهدی در بدنه سپاه پاسداران زمانی روی داد که او در سال‌ ۱۳۶۵ به فرماندهی «لشکر ۱۴ امام حسین» اصفهان منصوب شد.

هم‌زمان با فرماندهی نیروی زمینی سپاه، در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۵، زاهدی فرمانده قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران نیز بود.

قرارگاه ثارالله، قرارگاه امنیتی سپاه پاسداران در تهران است که تحت امر فرماندهی کل سپاه پاسداران فعالیت می‌کند و وظیفه آن، مدیریت امنیت پایتخت و دیگر شهرهای استان تهران است.

زاهدی پس از فرماندهی نیروی زمینی به نیروی قدس سپاه رفت و از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۵ در این شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران فعالیت می‌کرد.

بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، او فرمانده نیروی قدس در سوریه و لبنان بود. رسانه‌های ایران پس از کشته شدن زاهدی، تصویری قدیمی از او منتشر کردند که در کنار حسن نصرالله، دبیر‌کل حزب‌الله لبنان و قاسم سلیمانی قرار دارد.

زاهدی از سال ۱۳۹۵ تا سال ۱۳۹۸، معاونت عملیات سپاه پاسداران را بر عهده داشت.

چهار تن دیگر از کشته‌شدگان، حسین امان‌اللهی، محسن صداقت، علی آقا بابایی و علی صالحی روزبهانی، افسران نیروی قدس سپاه پاسداران بودند که به گفته رسانه‌های ایران «در خارج از مرز‌های ایران و در سوریه» فعالیت می‌کردند.

زاهدی از نمادهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC)‌بود و اخیرا به طور فزاینده‌ای با سردار قاسم سلیمانی مقایسه می‌شد که چهار سال پیش در حمله هوایی ایالات متحده در نزدیکی بغداد کشته شد. طبق گفته شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی، زاهدی به‌طور مستقیم در برنامه‌ریزی و اجرای عملیات «طوفان الاقصی» که حماس در اکتبر ۲۰۲۳ علیه اسرائیل انجام داد، نقش داشت. این سرلشکر، «حلقه اتصال» مهمی بین تهران و دمشق و هم‌چنین بین تهران و حزب‌الله لبنان بود. هم‌چنین شبه‌نظامیان حماس را در انجام عملیات نظامی علیه نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF)‌ آموزش می‌داد.

علاوه بر زاهدی، سرلشکر محمد هادی حاجی رحیمی و ۹ یا ۱۱ سایر دیپلمات جمهوری اسلامی ایران در این حمله کشته شدند. اسرائیل، مدعی است که کنسولگری ایران توسط تهران به‌عنوان مقر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (IRGC)‌و حزب‌الله استفاده می‌شود. حضور مشاوران نظامی، وابستگان نظامی، افسران امنیتی و ژنرال‌ها در اماکن سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها حضور دارند. با این حال، طبق قوانین بین‌الملل، سفارتخانه‌ها و کنسول‌گری‌ها حتی در زمان جنگ نباید مورد حمله قرار گیرند و حمله مستقیم به نمایندگی‌های دیپلماتیک یک کشور به منزله اعلام جنگ به آن کشور است.

 

 

مطالعاتی در زمینه تجهیزات نظامی و توان اسرائیل و ایران

با توجه به آمار و ارقامی که پایگاه‌های مطالعاتی معتبر جهان در زمینه تجهیزات نظامی و توان عملیاتی کشورها ارائه می‌دهند، می‌توان گفت که در یک رویارویی مستقیم میان دو کشور،  روی کاغذ ایران دست برتر را دارد. این در صورتی است که قدرت ثبت شده هسته‌ای اسرائیل و حامیان بین‌المللی آن را لحاظ نکنیم و هم‌زمان «بلند پروازی‌های هسته‌ای» ایران را نیز در حد یک «بلندپروازی» محدود کنیم.

پایگاه آمریکایی «گلوبال فایر پاور» یا جی‌اف‌پی در سیاهه قوی‌ترین ارتش‌های جهان مربوط به سال ۲۰۲۴، ایران را در رده چهاردهم و اسرائیل را در مرتبه هفدهم قرار داده است که دو جایگاه نسبتا نزدیک به هم است. در صفحه نخست وب‌سایت این پایگاه نام ده کشور آمریکا‌(۱)، روسیه‌(۲)، چین‌(۳)، هند‌(۴)، کره شمالی و کره جنوبی‌(۵)، ژاپن‌(۷)، ترکیه‌(۸)، ایران‌(۱۴) و اسرائیل‌(۱۷) به‌صورت برجسته نشان داده شده است.

بر پایه سنجش‌‌های موسوم به «شاخص قدرت» که در این وب‌سایت استفاده شده، در سال ۲۰۲۴ امتیاز ایران در بین کشورهای مورد بررسی سالانه ۰.۲۲۶۹ و شاخص اسرائیل ۰.۲۵۹۶ بوده است.

آن‌گونه که جی‌اف‌پی توضیح داده، شاخص هر کشور بر اساس ارزش‌های نظامی واحد و جمعی آن ارزیابی شده و از طریق یک فرمول داخلی پردازش می‌شود تا امتیاز «شاخص قدرت» آن به دست آید، به گونه‌ای که ۰.۰۰۰۰ برترین شاخص نظامی در نظر گرفته می‌شود.

بر همین اساس در سال ۲۰۲۴، شاخص قدرت نظامی آمریکا، نیرومندترین ارتش جهان، ۰.۰۶۹۹ برآورد شده است.

جزئیات این شاخص برای کشورهای مختلف در زیرگروه‌های بسیاری از جمله نفرات حاضر به خدمت، ادوات نظامی شامل ناوگان زمینی، هوایی و دریایی و غیره با آمار و ارقام و نمودار تشریح شده است. جی‌اف‌پی توضیح داده که در نبود ارقام رسمی برای برخی کشورها، آمار نظامی آن‌ها بر پایه تخمین‌ها نوشته شده است.

با مرور اطلاعات مربوط به قدرت نظامی ایران و اسرائیل در سایت جی‌اف‌پی که به‌نوعی معتبرترین منبع همگانی سنجش قدرت نظامی کشورها در جهان است، می‌توان به مقایسه چندین شاخص کلیدی مانند استعداد نیروها، تجهیزات، هزینه‌های نظامی و عوامل دیگر پرداخت.

تجهیزات نظامی

از نظر تجهیزات و امکانات نظامی اسرائیل ظاهرا از ایران بسیار قوی‌تر است. در حالی که ایران تعدادی تانک، جنگنده، کشتی جنگی و سایر تجهیزات نظامی در اختیار دارد، اسرائیل همچنین دارای زرادخانه‌های متنوعی از تانک، جنگنده، ناو و هم‌چنین سامانه‌های پیشرفته پدافندی است.

در رتبه‌بندی کلی هواپیمایی جنگی و ره‌گیر اسرائیل با ۲۴۱ فروند در رده دهم و ایران با ۱۸۶ فروند در رده شانزدهم کشورهای جهان قرار دارند. شاخص جی‌اف‌پی در این زمینه شامل جنگنده های نسل پنجم و مدل‌هایی از نسل ۴ و ۴.۵ است که هم‌چنان به تعداد زیادی از کشورها عرضه می‌شوند. این آمار همچنین شامل جنگنده‌های رهگیر مدرن‌تر مجهز از جمله انواع اف-۱۵، اف-۱۶، اف-۱۸ِ اف-۲۲ آمریکایی، داسو یوروفایتر و تایفون فرانسوی، سوخو ۲۷ و ۳۵ روسی و ساب گریپن سوئدی است.

در رتبه‌بندی کلی هواپیماهای تهاجمی ویژه حمله به اهداف زمینی نیز اسرائیل با ۳۹ فروند در مکان هفدهم و ایران با ۲۳ فروند در جایگاه سی و ششم جدول قرار دارند. نمونه‌های شمارش شده در این جدول از جمله شامل مدل‌های سوخو ۲۴ روسیه، لاکهید مارتین و اف-۳۵ آمریکا و بمب‌افکن‌های بزرگ مانند بی ۵۲ است.

ذکر این نکته ضروری است که این داده‌ها بر اساس برآوردها و تحلیل‌های ارائه شده توسط جی‌‌اف‌پی‌ است و ممکن است عوامل دیگری مانند مانند فناوری، آموزش نظامی، جغرافیا و پیوندهای راهبردی با دیگر کشورها نیز بر قدرت نظامی نسبی دو کشور تاثیر بگذارند.

نکته دیگر آن که دو کشور ممکن است امکاناتی در اختیار داشته باشند که یا رونمایی نشده یا در آمارهای رسمی نامی از آن‌ها برده نشده باشد. برای مثال با آن که اسرائیل توان پهپادی پیشرفته‌ای دارد، پهپادهای ایرانی نیز بسیار عملیاتی هستند. با آن که تا پیش از این صحت چندانی از پهپادهای ایرانی نبود ولی کاربرد موثر آن‌ها به دست روسیه در جنگ اوکراین و نیز استفاده از آن‌ها به دست حوثی‌های یمن در حمله به کشتی‌ها نشان داد این اهرم می‌تواند برای حریف جمهوری اسلامی خطرناک باشد.

از سوی دیگر، چنان که «اسیپری»، موسسه پژوهش‌های صلح استکهلم در آخرین آمار خود نوشته است، در میان صد شرکت اول سازنده سلاح‌های نظامی در جهان، نام هیچ شرکت ایرانی وجود ندارد. این در حالی است که دست‌کم سه شرکت اسرائیلی در میان ۵۰ تولیدکننده برتر اسلحه در جهان قرار دارند و نام آنها در رده‌های ۲۴ تا ۴۴ این جدول دیده می‌شود.

نیروی انسانی

از لحاظ پرسنل نظامی، نیروهای ایرانی تقریبا به شمار ۸۷۳ هزار نفر در برابر نیروهای ارتش اسرائیل به استعداد تقریبی ۶۱۵ هزار نفر در اکثریت هستند.

بودجه

بودجه نظامی سالانه ایران تقریبا ۲۱ میلیارد دلار است، در حالی که اسرائیل سالانه حدود ۲۳ میلیارد دلار صرف هزینه‌های نظامی خود می‌کند.

اسرائیل این همه سلاح پیشرفته را از کجا می‌آورد؟

دولت اسرائیل چنین برآورد کرده که حمله غافلگیرانه حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ باعث کشته‌شدن هزار و ۲۰۰ نفر از شهروندانش شده است.

از آن زمان، هر دو طرف موشک و راکت، خمپاره و سایر سلاح‌ها را به سوی یکدیگر شلیک کرده‌اند. جنگ تلافی‌جویانه اسرائیل علیه حماس که همچنان ادامه دارد تاکنون بیش از ۳۳ هزار نفر کشته برجای گذاشته است.

حماس بیش از ۱۳ هزار موشک و خمپاره به سمت اسرائیل شلیک کرده و ۱۸۹ سرباز اسرائیلی را کشته است.

اما در این میان هم اسرائیل و هم حماس برخی از سلاح‌ها را خودشان می‌سازند و بقیه را از کشورهای دیگر تهیه می‌کنند.

اسرائیل از زمان تاسیس‌اش در سال ۱۹۴۸ کاملا آگاه بوده است که در محاصره کشورهای متخاصم با جمعیتی بسیار بیش‌تر قرار دارد. راهبرد دفاعی این کشور بر خودکفایی و فناوری پیشرفته متمرکز بوده است. این فلسفه با تجربه این کشور در جنگ‌های قبلی و هم‌چنین درگیری‌های پیشین در غزه و کرانه باختری تقویت و اصلاح شده است.

هزینه‌های دفاعی اسرائیل نیز با این اولویت مطابقت دارد. در سال ۲۰۲۲، اسرائیل ۵/۴ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امور دفاعی کرد که پایین‌ترین رقم در دهه‌های اخیر بود. اما سرانه این بودجه، یعنی سالی ۲ هزار و ۶۲۳ دلار برای هر نفر، بیش‌تر از هر کشور دیگری در جهان به جز قطر بوده است.

اسرائیل به عنوان یک کشور کوچک، صنعت دفاعی بسیار مورد توجهی دارد که می‌تواند در صورت افزایش درگیری‌ها، تولید را در مدت کوتاهی افزایش دهد. این صنایع از جمله شامل تولید مهمات و توپخانه، صنایع هوافضا و تولید پهپاد و سامانه‌های پدافند است. علاوه بر آن اسرائیل دارای سامانه دفاعی مستحکمی به نام گنبد آهنین است که حدود نیمی از اجزای آن در آمریکا ساخته می‌شود.

اسرائیل با این شرکت‌ها از یک واردکننده خالص تسلیحات به دهمین صادرکننده بزرگ سلاح در جهان تبدیل شده است. بیش‌تر موفقیت آن در صنعت تسلیحات نتیجه کارآفرینی و نوآوری در کل اقتصاد و همچنین پیوندهای غیرنظامی-نظامی است. از آن‌جایی که اکثر اسرائیلی‌ها ملزم به خدمت در ارتش هستند، در سنین جوانی مهارت‌های تصمیم‌گیری و رهبری را در خود پرورش می‌دهند. آنها همچنین تمایل دارند وظایفی با سطوح بالایی از مسئولیت به آن‌ها داده شود. همه این‌ها به ایجاد استارتاپ‌ها و فرهنگ کارآفرینی در این کشور کمک می‌کند.

با این حال اسرائیل از کشورهای دیگر نیز سلاح وارد می‌کند. بر اساس پایگاه داده‌های مربوط به انتقال تسلیحات موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم، ۶۸ درصد از واردات تسلیحات اسرائیل از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ از ایالات متحده و ۲۸ درصد دیگر از آلمان بوده است. بودجه واردات تا حدی از طریق ۳/۳ میلیارد دلار کمک نظامی سالانه آمریکا و ۵۰۰ میلیون دلار بودجه برای همکاری دفاع موشکی تامین می‌شود.

از زمان شروع جنگ اسرائیل و حماس، ایالات متحده بیش از ۵ هزار مهمات ام‌کی-۸۴، یک نوع بمب ۲ هزار پوندی به اسرائیل ارائه کرده است. از اواخر دسامبر ۲۰۲۳، ایالات متحده گلوله‌های توپ، خودروهای زرهی و ابزارهای اصلی جنگی را به اسرائیل فرستاد که با ۲۳۰ هواپیمای باری و ۲۰ کشتی به این کشور تحویل داده شد.

کمک‌های نظامی ایالات متحده به اسرائیل شامل سلاح‌های ذخیره شده نیز می‌شود. از سال‌ها پیش تاکنون پنتاگون سلاح‌هایی را در اسرائیل ذخیره کرده است که احتمالا برای استفاده ارتش آمریکاست. اما به اسرائیل اجازه داده که برخی از این تجهیزات را برای جنگ غزه استفاده کند.

سلاح‌های ایرانی در دست نیروهای حماس

در پاسخ به عملیات محاصره و سرکوب اسرائیل در غزه، حماس یک مجموعه تونلی پیچیده و گسترده در زیر غزه و در سراسر مرز مصر ساخته است.

حماس بیشتر تسلیحات خود را از ایران می‌گیرد. این سلاح‌ها از طریق مصر حمل شده و از طریق تونل‌ها به غزه قاچاق می‌شود.

تسلیحات حماس، هم‌چنین شامل تفنگ‌های ای‌کی-۴۷ از چین و روسیه و نارنجک‌های راکتی تولید شده در کره شمالی و بلغارستان است.

در تجارت تیره تسلیحات جهانی، تشخیص این‌که چه کسی به چه کسی اسلحه می‌فروشد ممکن است دشوار باشد. اسلحه‌ای که در یک کشور تولید می‌شود ممکن است از طریق یک یا چند کشور واسطه به دست حماس برسد. به مانند کالاهای غیر نظامی، تسلیحات کپی‌برداری شده نیز بخشی از تجارت اسلحه را تشکیل می‌دهد. شبه‌نظامیان حماس از انواع طرح‌های تسلیحاتی دوران شوروی استفاده می‌کنند که توسط چین و ایران کپی و تولید شده است.

ادعا می‌شود که حماس حتی در غزه سلاح می‌سازد. آن‌ها در کارگاه‌های محلی که برخی از آن‌ها در تونل‌های زیرزمینی قراردارند، خمپاره، راکت، تفنگ و گلوله تولید می‌کنند.

برخی کشورها مانند روسیه به حماس اجازه تقلید و کپی‌برداری از محصولات خود را می‌دهند. ایران نیز مهندسان مستقر در غزه را در زمینه تکنیک‌های طراحی و تولید آموزش می‌دهد.

ایران، از واردات تا صادرات سلاح

ایران که خود تا پیش از این به دلیل تحریم غرب مجبور بوده است به واردات سلاح از روسیه، چین، کره شمالی و برزیل روی بیاورد، سال‌هاست که در جهت تولید داخلی کوشیده و حتی به صادرکننده نیز بدل شده است.

انواع موشک و چند نمونه بالگرد و هواپیما از جمله تولیدات نظامی ایران است که برخی از آن‌ها را به چندین کشور دیگر صادر می‌کند.

اما معروف‌ترین محصول نظامی ایران که آن را به کشورهای دیگر می‌فروشد، انواع پهپاد است. پهپادهای شاهد از نمونه‌های موفق تولیدات ایران است که روسیه از آن‌ها در جنگ علیه اوکراین بهره می‌برد.

گروه‌های نیابتی ایران در کشورهای مختلف و نیز گروه‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی مانند حزب‌الله و حماس، مشتریان غیررسمی سلاح‌های ایرانند.

سلاح هسته‌ای

جمهوری اسلامی ایران، هم‌چنین از سال‌ها پیش در حال توسعه برنامه هسته‌ای خود است که آمریکا و کشورهای غربی آن را در جهت بلندپروازی‌های نظامی می‌‌دانند.

جمهوری اسلامی ایران، از سویی به‌دلیل همین برنامه هسته‌ای قربانی تحریم‌های فلج‌کننده بین‌المللی شده و از سوی دیگر از این برنامه به‌عنوان ابزار چانه‌زنی و تهدید غیرمستقیم بهره می‌برد.

اسرائیل سلاح اتمی در اختیار دارد و از این نظر ششمین کشور جهان است. در شرایطی که خود موضوع رویارویی مستقیم ایران با اسرائیل هنوز بعید به نظر می‌رسد، این موضوع نیز که اسرائیل در صورت بروز جنگ از سلاح هسته‌ای استفاده کند، دور از ذهن است.

اسرائیل هنوز در هیچ جنگی از سلاح اتمی استفاده نکرده و بر خلاف روسیه، این اهرم را برای تهدید بین‌المللی نیز به کار نبرده است.

خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران می‌گوید پهپادهای پرتاب‌شده به سمت اسرائیل از نوع شاهد ۱۳۶ است. اگر این ادعا درست باشد، نخستین بار است که سپاه از پهپادهای انتحاری خود در تعداد بالا و بُرد بالای یک هزار کیلومتر استفاده کرده، هرچند به‌گفته ارتش اسرائیل، همه ۱۷۰ پهپاد پرتاب‌شده پیش از رسیدن به خاک اسرائیل ساقط شدند.

سپاه پاسداران نخستین بار در سال ۱۳۹۹ در جریان یک رزمایش اجرای عملیات این نوع پهپاد را رونمایی کرد. با این حال حدود یک سال پیش از آن در جریان حمله پهپادی به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان سعودی نام این پهپاد به خبرها راه یافته بود.

شاهد ۱۳۱ و شاهد ۱۳۶ هر دو از پهپادهای انتحاری با بدنهٔ مثلثی‌شکل هستند که از موتورهای پیستونی به‌عنوان پیشران بهره می‌برند. این دو پهپاد شباهت ظاهری بسیاری به هم دارند اما ابعاد شاهد ۱۳۱ از شاهد ۱۳۶ کوچک‌تر است.

هنوز اطلاعات دقیق و رسمی از مشخصات این دو پهپاد منتشر نشده اما برخی منابع می‌گویند عرض بدنه شاهد ۱۳۶ دو و نیم متر و طول بدنه آن سه و نیم متر است؛ بدنه‌ای از جنس مواد مرکب با قابلیت جذب امواج راداری. هم‌چنین گفته می‌شود پهپاد شاهد ۱۳۶، با مجموع وزن ۲۰۰ کیلوگرم، تا دو هزار کیلومتر بُرد و سرجنگی آن ۵۰ کیلوگرم وزن دارد.

کارکرد اصلی این پهپاد انتحاری حمله به اهداف زمینی ثابت با مختصات مشخص است و توان تعقیب اهداف متحرک را به‌دلیل نوع سیستم ناوبری خود ندارد. نام پهپاد شاهد ۱۳۶ در سال‌های اخیر، از جمله به‌طور مکرر در تهاجم نظامی روسیه علیه اوکراین و در حملات شبه‌نظامیان حوثی یمن به کشتی‌های تجاری، مطرح شده است.

پهپاد شاهد ۱۳۶ از یک قفسه پرتاب می‌شود که پنج عدد از آن‌ها را در خود جا می‌دهد. این قفسه قابل نصب بر روی یک کِشنده‌(کامیون) بزرگ است. شاهد ۱۳۶ تقریبا به‌صورت افقی پرتاب می‌شود و از یک راکت کمکی نیز هنگام پرتاب استفاده می‌کند.

پهپاد شاهد ۱۳۶ سیستم هدایت کنترل هم‌زمان و هم‌چنین دوربین اپتیکی برای هدایت ندارد و به‌جای آن از یک سیستم ناوبری اینرسی ساده با سیستم جی‌پی‌اس غیرنظامی استفاده می‌کند.

به‌طور کلی پهپاد انتحاری شاهد ۱۳۶، به‌دلیل بزرگ، کُند و پرسروصدا بودنش در برابر اهداف نظامی چندان موثر نیست. موتور پیستونی آن صدایی همانند موتور دستگاه چمن‌زنی یا موتورسیکلت می‌دهد. به‌همین دلیل کاربرد آن بیش‌تر برای حمله به زیرساخت‌های غیرنظامی است.

سقف سرعت پهپاد شاهد ۱۳۶ حدود ۱۸۵ کیلومتر در ساعت اعلام شده، هرچند سپاه در مهرماه ۱۴۰۲ نسخه‌ای از آن را رونمایی کرد که موتور مینی‌جت داشت. با این موتور سرعت این پهپاد را می‌توان به حدود ۴۰۰ کیلومتر در ساعت نیز رساند اما استفاده از آن باعث کوتاهی بُرد می‌شود چون موتور بسیار پرمصرفی است بی‌آن‌که اندازه پهپاد برای سوخت افزایش پیدا کرده باشد.

نکته‌ای که جنجال بیش‌تری برپا کرد، این بود که سی‌ان‌ان بر اساس ارزیابی اطلاعاتی اوکراین اعلام کرد از ۵۲ قطعه خارجی استفاده‌شده در پهپاد انتحاری شاهد ۱۳۶ چهل قطعه توسط ۱۳ شرکت مختلف آمریکایی ساخته شده و ۱۲ قطعه نیز ساخت شرکت‌هایی از سوئیس، کانادا، ژاپن، تایوان و چین است.

تابستان ۱۴۰۲ نیز تصاویری از یک پهپاد سرنگون‌شده شاهد در اوکراین منتشر شد که نشان می‌داد برخی قطعات آن ایرلندی است. در ارتباط با این موضوع، روزنامه تایمز ایرلند هم گزارش داد یک پهپاد ایرانی ساقط‌شده در اوکراین حاوی یک قطعه با برچسب «ساخت ایرلند» بوده و احتمالاً تولید یکی از شعبات شرکت تیلوتسون آمریکا در ایرلند.

جمهوری اسلامی ایران، هم‌چنین در سوریه هفده واحد مسلح و آماده جنگ از شبه‌نظامیان فاطمیون، زینبیون، نجباء، حزب‌الله، تیپ ابوالفضل، عصائب اهل الحق، تیپ خراسانی و غیره را در اختیار دارد. جمهوری اسلامی ایران، تعداد زیادی موشک و پهپاد به سوریه منتقل کرده است که آماده پرتاب هستند. در عراق، صد‌ها شبه‌نظامی مسلح به موشک و پهپاد را در اختیار دارد و در یمن، حوثی‌ها موشک‌های دوربرد ایرانی و پهپادهایی دارند که می‌توانند به اسرائیل برسد. در غزه،  حماس و جهاد اسلامی فلسطین موشک‌هایی دارند که می‌توانند نیروهای دفاعی و پایگاه‌های نیروی هوایی اسرائیل را خنثی کنند.

احتمالا جمهوری اسلامی ایران، محاسبه کرده است که ذخایر موشک‌های ضد موشکی اسرائیلی‌ها در دو سه ساعت اول تمام می‌شود و پس از آن آسمان اسرائیل باز می‌شود و نیروی هوایی آن تضعیف می‌شود.

پس از حملات سایبری و بارش موشک و پهپاد بر پایگاه‌های نظامی و زیرساخت‌های غیرنظامی، حملات زمینی هماهنگ از لبنان، سوریه و غزه انجام خواهد شد که به نیروهای زمینی اسرائیل حمله خواهند کرد تا هر چه سریع‌تر به شهرک‌های یهودی‌نشین برسند.

 

تصاویر تکان‌دهنده از غزه در اثر بمباران‌های هوایی اسرائیل

 

جنگ اسرائیل در غزه

تاکنون، حمله نظامی اسرائیل حداقل ۲۳۰۰۰ نفر را در غزه به کام مرگ کشانده است که از این تعداد ۹ هزار نفر، کودک بوده‌‌اند، ۷۰۰۰ نفر دیگر مفقود شده‌اند و گمان می‌رود در زیر آوار کشته شده باشند. حدود ۸۵ درصد از جمعیت غزه، یعنی حدود ۹/۱ میلیون نفر، عمدتا در جنوب غزه به اجبار آواره شده‌اند و بخش‌های بزرگی از شمال غزه به ویرانه تبدیل شده است. علاوه بر این، تصمیم اسرائیل برای قطع غذا، آب و سوخت و در عین حال محدود کردن شدید ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه، منجر به شیوع گرسنگی و بیماری به‌شکلی گسترده شده است. بیش از یک میلیون نفر، یعنی حدود نیمی از جمعیت غزه، اکنون با شرایط فاجعه‌باری از جمله «کمبود غذا، گرسنگی و فرسودگی ظرفیت‌های مقابله‌ای» مواجه هستند. مقامات آمریکایی بارها به صراحت اعلام کرده‌اند که می‌خواهند شاهد افزایش میزان کمک‌های بشردوستانه به جمعیت آسیب‌دیده و محاصره‌شده در غزه باشند. درحالی‌که هیچ نشانه‌ای مبنی بر آمادگی اسرائیل برای افزایش قابل توجه کمک‌های بشردوستانه وجود ندارد.

ادامه عملیات جنگی اسرائیل در غزه که تاکنون به کشته‌شدن بیش از ۳۳ هزار نفر از فلسطینی‌ها منجر شده، نه تنها افکار عمومی جهان را از ادامه جنگ در غزه منزجر کرده، بلکه نزدیک‌ترین متحدان اسرائیل را به انتقاد علنی از دولت نتانیاهو واداشته است، تا جایی که رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به اصرار نتانیاهو برای ادامه جنگ در غزه می‌گوید ضرر نخست‌وزیر اسرائیل از منفعت‌اش بیش‌تر است. در خود اسرائیل، نه تنها مخالفان دولت، چپ‌گرایان و صلح‌طلبان به تظاهرات گسترده علیه دولت پرداخته‌اند بلکه بسیاری از خانواده‌های گروگان‌های اسرائیلی هم خواهان استعفای نتانیاهو به دلیل ناتوانی از دست‌یابی به راه‌حلی برای نجات گروگان‌ها، هستند.

موساد بیانیه‌ای از طریق دفتر نخست وزیر اسرائیل درباره مذاکرات آتش‌بس غزه صادر کرد و مدعی شد که حماس پیشنهاد میانجی‌گران را رد کرده است. در این بیانیه آمده است: «اسرائیل به تلاش خود برای تحقق اهداف جنگ با حماس با تمام قوا ادامه خواهد داد.»

 

موضع اسرائیل

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هم در یک توییت به زبان عبری نوشت: «مانع‌شان شدیم. (حمله‌شان را) دفع کردیم. همراه همدیگر پیروز خواهیم شد.»

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل در سخنان تندی ایران را «کشور ترور» خواند و گفت: «حمله ایران به‌همراه شرکای ما، آمریکایی‌ها و دیگران به تاثیرگذارترین شکل مسدود شد… تمام جهان امروز دید که ایران کیست - کشور ترور». او هم‌چنین گفت:‌ «خسارت بسیار کمی وارد شده است.»

ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی راست افراطی اسرائیل دفاع نظامی در برابر رگبار موشک‌ها و پهپادهای ایران را ستود و خواستار واکنش «کوبنده» به ایران شد. او در ایکس نوشت: «دفاع چشم‌گیر تاکنون - اکنون ما به یک حمله کوبنده نیاز داریم.»

یسرائیل کاتس، وزیر خارجه اسرائيل هم اعلام کرد اسرائیل پس از حمله ایران هم‌چنان در «موقعیت جنگی» است.

اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری اسرائیل هم به مردم اسرائیل برای دفاع از خود تبریک گفت.

مقامات اسرائیل وعده داده‌اند که «جواب چشم‌گیری» به این حمله بدهد. در مقابل جمهوری اسلامی ایران هم می‌گوید پاسخ بعدی‌اش شدیدتر خواهد بود.

کابینه جنگی اسرائیل و ارتش این کشور امروز برای چگونگی پاسخ به ایران تشکیل جلسه داده است. وب سایت اسرائیلی والا می‌گوید یکی از گزینه‌های موجود در اختیار نهادهای امنیتی اسرائیل، حمله به «یکی از اهداف نمادین ایران» است.

گزارش شده، اهداف احتمالی ممکن است پایگاه‌های ایرانی باشند که محل پرتاب موشک‌ بودند‌.

اسرائیل از «آسیب جزئی به زیرساخت» پایگاه نظامی نواتیم خبر داده است. جمهوری اسلامی ایران، مدعی است موشک‌هایش با «موفقیت» به اهداف اصابت کرده است.

بنی گانتز، وزیر کابینه جنگ اسرائیل، امروز یک‌شنبه ۱۴ آوریل ۲۰۲۴، در بیانیه‌ای تاکید کرد: «ما یک اتحاد منطقه‌ای تشکیل می‌دهیم و ایران را مجبور می‌کنیم تا بهای حمله خود را به شیوه و زمان مناسب بپردازد.» او افزود: «جهان آشکارا در برابر این خطر شانه به شانه اسرائیل ایستاد و این یک دستاورد راهبردی است که باید به خاطر امنیت اسرائیل آن را تقویت کنیم.»

 

سناریویی که تحلیل‌گر روزنامه جروزالم پست به آن اشاره دارد 

این احتمال به حمله گروهی چندین فروند جنگنده رادار‌گریزاف-۳۵ از مسیرهای جداگانه به تاسیسات مختلف‌(نظامی و هسته‌ای) در سراسر خاک ایران اشاره دارد که برخی از آن‌ها تا ۲۰۰۰ کیلومتر از اسرائیل فاصله دارند.

ممکن است برخی از این جنگنده‌ها با وجود مخالفت سوریه و ترکیه، در امتداد مرز این دو کشور پرواز کنند و سپس از عراق عبور کنند.‌( که عراق نیز احتمالا با این حمله مخالفت خواهد کرد)

گروه دیگری از جنگنده‌ها ممکن است از حریم هوایی عربستان سعودی و خلیج فارس عبور کنند؛ البته مشخص نیست که سعودی‌ها با این پرواز به صورت ضمنی موافقت و یا در کل مخالفت خواهند کرد.

بر اساس این سناریو که جروزالم پست آن را بررسی کرده، هدف اولیه چنین حمله‌ای، از کار انداختن سامانه‌های دفاع هوایی ایران است.

ممکن است این هواپیماها به‌طور هم‌زمان یا به صورت موج به موج‌(مانند حمله‌ی موشکی ایران در بامداد یک‌شنبه) حمله کنند تا ابتدا سامانه‌های دفاع هوایی ایران را در ده‌ها سایت هسته‌ای که توسط سازمان اطلاعاتی موساد و ارتش اسرائیل شناسایی شده‌اند، نابود کنند.

ماموریت جنگنده‌ها در این حملات نابودی سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته‌ی ایران عنوان شده که از سامانه‌های دفاعی لبنان، سوریه یا حماس بسیار پیچیده‌تر است.

صرف‌نظر از این‌که هواپیماهای اف-۳۵ به طور همزمان یا به‌صورت موجی حمله کنند، تقریبا به‌طور قطع موج دیگری از حملات توسط هواپیماهای اف-۱۵، اف-۱۶ و اف-۳۵ اسرائیل که بمب‌های سنگین ۵۰۰۰ پوندی GBU-۷۲ آمریکایی را حمل می‌کنند، صورت خواهد گرفت؛ هم‌چنین ممکن است از بمب‌های ۲۰۰۰ پوندی و کوچک‌تر برای اهداف دیگری استفاده شود.

بر اساس سناریوی مطرح شده از سوی جروزالم پست، حتی ممکن است پس از حملات اولیه، موج‌های دیگری برای کمک به نفوذ به عمق خاک ایران به منظور نابودی تاسیسات هسته‌ای کلیدی این کشور در فردو و نطنز در نظر گرفته شود.

ارتش اسرائیل،  به‌طور بالقوه می‌تواند از تعداد قابل‌توجهی از موشک‌های بالستیک سطح به سطح و هم‌چنین پهپادهای جاسوسی و تهاجمی خود در این حملات استفاده کند.

در این گزارش تحلیلی آمده است: با توجه به این‌که تاسیسات اصلی فردو در عمق ۸۰ متری زیر زمین قرار دارد، تنها بمب‌های ۳۰۰۰۰ پوندی موسوم به «بمب‌های سنگرشکن» موجود در زرادخانه‌ی آمریکا می‌توانند آن را به‌طور کامل نابود کنند.

نویسنده در ادامه یادآور می‌شود که ایالات متحده حتی در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیز از دادن چنین بمب‌هایی به اسرائیل خودداری کرده بود.

با این حال، برای غیرقابل استفاده کردن یک تاسیسات، نیازی به نابودی کامل آن نیست. حملات مکرر می‌تواند دسترسی تهران به برق را محدود کند، ورودی‌ها و خروجی‌های چنین تاسیساتی را مسدود و ارتباط آن‌ها را با دنیای خارج قطع کند.

این احتمال وجود دارد که چنین عملیاتی بدون هزینه تمام نشود؛ جروزالم پست در ادامه تصریح می‌کند که ایران ممکن است در سرنگونی هواپیماها موفقیت‌هایی به‌دست آورد.

ممکن است برخی از هواپیماها حتی در صورت وجود قابلیت سوخت‌گیری هوایی پیچیده یا فرود در مسیر به‌عنوان بخشی از برنامه، به‌دلیل مشکلات سوخت نتوانند به پایگاه بازگردند.

در ادامه این گزارش تحلیلی تاکید شده است که اسرائیل تاکنون هیچ‌ یک از جنگنده‌های اف-۳۵ خود را در جریان حملات از دست نداده است.

جروزالم‌پست سپس یادآور می‌شود که نیروهای ویژه یا عوامل موساد در ایران که برای کمک از نزدیک اعزام شده‌اند، ممکن است جان خود را در این راه از دست بدهند.

علاوه بر این، تاسیسات دیگری نیز وجود دارند که اسرائیل ممکن است به آن‌ها حمله کند مانند رآکتور آب سنگین اراک، کارخانه فرآوری اورانیوم اصفهان، راکتورهای تحقیقاتی بناب، رامسر و تهران و سایر تاسیسات که به ادعای جروزالم پست، ایران در آن‌ها پیشرفت‌هایی در زمینه تسلیحاتی به‌دست آورده است؛ اگر چه این تاسیسات ممکن است اولویت کم‌تری داشته باشند زیرا هنوز در مراحل ابتدایی چرخه سلاح‌های هسته‌ای قرار دارند.

نویسنده در انتها تاکید می‌کند که جلب حمایت ایالات متحده برای اسرائیل به منظور انجام هرگونه حمله انتقامی و پاسخ‌گویی به حمله اخیر ایران، یک ارزش حیاتی است.

از سوی دیگر، وی یادآور می‌شود که اسرائیل پیش‌تر به دلیل در نظر دلیل گرفتن واکنش‌های تلافی‌جویانه، هم‌زمان متحدان و نیروهای نیابتی تهران از جمله حزب‌الله، حوثی‌های یمن و حماس، برای سال‌ها از حمله به ایران اجتناب کرده بود اما اکنون که خود را در معرض چنین حملاتی در شدید‌ترین شکل خود می‌بیند، به‌نظر می رسد نسبت به هر زمان دیگری در دهه‌های اخیر دلایل کم‌تری برای عقب‌کشیدن پیش روی خود دارد.

 

جمهوری اسلامی ایران برگ برنده‌ای به دست نتان‌یاهو داد

در حال که برخی تحلیل‌ها، حاکی از آن‌ست که حمله ایران برگه برنده‌ای به دست نتانیاهو داده است، فرصتی که نخست‌وزیر اسرائیل هفته‌ها دنبال آن بود. چرا که نتانیاهو برای پایان دادن به جنگ غزهُ حتی زیر فشار متحدان غربی خود‌ قرار داشت اکنون دوباره می‌تواند متحدان را پشت خود جمع کند، این بار با استدلال تهدید موجودیت اسرائیل.

ایران نه در نزد اکثریت شهروندان ایران و جامعه بین‌المللی جایگاه مطلوبی ندارد و نه به لحاظ اقتصادی وضعیتی مناسبی دارد. 

با این‌که اسرائیل در سال‌های اخیر، ده‌ها نفر از نیروهای سپاه قدس و نیروهای نیابتی آن‌ها را در سوریه و لبنان هدف قرار داده ولی با حمله به ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق و کشتن سرتیپ محمدرضا زاهدی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در لبنان و سوریه، اسرائیل وارد مرحله تازه‌ای از درگیری با جمهوری اسلامی شد که شاید برای اولین‌بار در تاریخ جمهوری اسلامی، خطر درگیری نظامی مستقیم بین دو طرف را پیش آورده است. 

اما به‌نظرم این حمله اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی، بسیار حساب شده بود که این بار پای جمهوری اسلامی را مستقیما به جنگ بکشد تا در سایه آن، بتواند به اهداف مهم‌تر خود در خاورمیانه و ایران دست یابد. اسرائیل به خوبی آگاه است که جنگ را به خاک ایران بکشد و به انهدام تاسیسات نظامی و هسته‌ای منجر شود موفقیت بزرگی کسب کرده است.

جمهوری اسلامی به دلیل، وحشت از نارضایتی مردم برای درگیری با اسرائیل به دلیل تاثیر مستقیم بر وضعیت اقتصادی که در حال حاضر در بدترین شرایط ممکن قرار دارد، این درگیری و جنگ گسترده نظامی را به ضرر خود می‌دانند.

بنابراین افزایش تنش نظامی مستقیم با جمهوری اسلامی ایران برای دولت نتانیاهو که از هر سو تحت فشار است، موهبتی الهی‌‌ست، از سویی می‌تواند مخالفت‌های گسترده داخلی را دست‌کم برای دوره‌ای خنثی کند و از سوی دیگر، متحدان غربی را بار دیگر به خط حمایت از اسرائیل بازگرداند. حتی آمریکا را به پشتیبانی نظامی علیه تحرکات نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران ترغیب کند و برنده این بازی سخت و خطرناک باشد.

 

چهار دهه جدال شدید لفظی بین ایران و اسرائیل

پس از گذشت چهار دهه از دشمنی، جدال شدید لفظی، درگیری‌ها‌ی پراکنده و تروریستی اما پیوسته و جنگی نیابتی، سرانجام جمهوری اسلامی با اسرائیل به‌صورت مستقیم درگیر شد. این خواست قلبی بنیامین نتان‌یاهو نخست وزیر اسرائیل که شش ماه است در نواره غزه آدم‌کشی را هدایت می‌کند و بخشی از مردم اسرائیل خواهان برکناری و محاکمه او بودند به این جنگ نیاز داشت. به خصوص نتان‌‌یاهو، مطمئن است که در جنگ مستقیم با ایران، بسیاری از کشورهای قدرتمند جهانی و منطقه‌ای به دفاع از اسرائیل برخواهند خاست. چرا که جمهوری اسلامی ایران هم در نزد اکثریت مردم ایران و هم افکار عمومی مترقی جهانی، منفور و نفرت‌انگیز است. اکنون کابیته جنگی اسرائیل، اخیارات وسیعی به نتان‌یاهو و وزیر جنگ دولت او داده‌اند و به احتمال قوی حتی مخالفین نتان‌یاهو در این جنگ جدید از او پشتیبانی خواهند کرد. بنابراین تا این جای کار، باز هم جمهوری اسلامی به خودش گل زده است نه به اسرائیل. آن‌هم با درنظر گرفتن هزینه‌‌های بالای سیاسی و اقتصادی!

شاید جمهوری اسلامی روی حمایت چین و روسیه حساب باز کرده است در حالی که در تعیین تکلیف نهایی، نه چین و نه روسیه هیچ‌وقت روابطه و منافع سرمایه‌داری خود را فدای یک حکومت ورشکسته نخواهند کرد.

هنوز مشخص نیست که این حمله چه ابعادی دارد، یا چه خسارات و تلفاتی در اسرائیل به جای گذاشته است. با وجود این، به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی که در اقدام تلافی‌جویانه‌ای دیرهنگامی سرانجام از دست به این اقدام زد، اصولا باید تدبیری اندیشیده باشد که حداقلی از خسارات و تلفات را بر جای بگذارد و به یک جنگ فرسایشی تبدیل نشود. چرا که جمهوری اسلامی نه از نظر اقتصادی و نه توازن قوا، کشش چنین جنگی را ندارد.

اما اکنون سئوال بزرگ این است که آیا دولت اسرائیل درکی یک‌سان از حمله محدود جمهوری اسلامی دارند که رسانه‌ها و مقام‌های آمریکا، اسرائیل و جمهوری اسلامی در روزهای اخیر از آن سخن گفته بودند. به خصوص این اقدام جمهوری اسلامی، یک آزمایش بزرگی برای دفاع اسرائیل از خود بود. اکنون به‌نظر می‌رسد نیروی دفاعی چندین لایه اسرائیل، این حملات جمهوری اسلامی را به‌خوبی دفع کرده است. آمریکا و انگلستان و آلمان و فرانسه و حتی کشورهای عربی از جمله اردن، تلاش کردند موشک‌ها و پهبادهای جمهوری اسلامی را سرنگون کنند. تا این‌جا، آن‌ها در ره‌گیری کامل پهپادها، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی موفق بودند، باید منتظر جوابی تند از سوی اسرائیل بود.

 

واکنش‌های جهانی نسبت به این حمله

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، حمله ایران را محکوم کرد و گفت که «عمیقا از خطر واقعی تشدید تنش ویران‌گر در سطح منطقه نگران است.»

معاون سفیر روسیه در سازمان ملل، دیمیتری پولیانسکی، در برنامه شبکه اجتماعی تلگرام گفت که شورای امنیت علاوه بر نامه‌ای از سوی اسرائیل، نامه‌ای از ایران دریافت کرده است که در آن گفته شده حمله این کشور در چارچوب منشور سازمان ملل متحد حاکم بر حق دفاع از خود است.

پولیانسکی گفت: «نامه ایران هشدار می‌دهد اگر اسرائیل اقدامی صورت دهد، ایران به شیوه‌ای قدرتمندتر و قاطع‌تر پاسخ خواهد داد.»

بایدن: آمریکا در اقدامات احتمالی اسرائیل علیه ایران مشارکت نخواهد کرد

یک مقام رسمی آمریکا به سی‌ان‌ان گفت جو بایدن رئیس جمهوری این کشور در تماس تلفنی با نخست وزیر اسرائیل که ساعاتی بعد از حمله ایران به اسرائیل انجام شد، تصریح کرد واشنگتن در هرگونه اقدامات احتمالی اسرائیل در واکنش به حملات ایران مشارکت نخواهد کرد.

بایدن بار دیگر بر تعهد آمریکا برای حمایت از اسرائیل تاکید کرده است. بایدن تعطیلات آخر هفته خود را کوتاه کرد تا با تیم امنیت ملی خود جلسه برگزار کند. وی هم‌چنین با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفت‌و‌گو کرد. بایدن پس از نشست کابینه امنیتی خود در شبکه X نوشت: «تعهد ما به امنیت اسرائیل در برابر تهدیدات ایران و نیروهای نیابتی‌اش، مستحکم است.»

ترامپ نیز به حمله جمهوری اسلامی واکنش نشان داد و گفت: «حمله به اسرائیل به دلیل ضعف بزرگی است که ما نشان داده‌ایم و این غیرقابل باور است. اگر ما بر سر کار بودیم این اتفاق نمی‌افتاد.»

رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرد شورای امنیت ساعت ۱۶ روز یک‌شنبه جلسه اضطراری برای بررسی حملات ایران به اسرائیل برگزار می‌کند. گیلاد اردان، سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد، درخواست این جلسه را داده است.

با این حال گزارش‌های مختلف حاکی از ره‌گیری و منهدم شدن «اکثر قریب به اتفاق» این موشک‌ها و پهپادها است و ارتش اسرائیل می‌گوید بیش‌تر آن‌ها «خارج از محدوده اسرائیل» سرنگون شده‌اند.

سخنگوی ارتش اسرائیل، هم‌چنین اعلام کرد که که دست‌کم یک مکان در جنوب این کشور هدف قرار گرفته است اما آسیب «جدی» به این «مرکز نظامی» وارد نشده است.

رابرت وود معاون نماینده دائم ایالات متحده در سازمان ملل در این زمینه گفت: «ما در دفاع از کارکنان خود تردید نخواهیم کرد و هشدارهای قبلی خود را به ایران و نیروهای نیابتی آن تکرار می‌کنیم که از موقعیت به وجود آمده، به خاطر حمله‌ای که از آن اطلاع قبلی نداشتیم و در آن دخالتی نکردیم، برای از سرگیری حملات خود به نیروهای آمریکایی استفاده نکنند.»

نیک هراس از موسسه خطوط جدید برای راهبرد و سیاست‌گذاری معتقد است که بنیامین نتانیاهو «انتظار دارد اسرائیل به زودی وارد یک جنگ منطقه‌ای با ایران شود و ایالات متحده را نیز به آن بکشاند.»

جان آلترمن، مدیر گروه مطالعاتی خاورمیانه در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی (CSIS)‌در واشنگتن گفت که انتظار واکنش گسترده ایران را ندارد. «ایران بیش از آن‌که علاقه داشته باشد به اسرائیل درسی بدهد به دنبال این است که به متحدان خود در خاورمیانه نشان دهد ضعیف نیست.»

 

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، شنبه شب به وقت محلی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «اوایل امروز‌(شنبه به وقت محلی)، ایران - و نیروهای نیابتی آن که در یمن، سوریه و عراق فعالیت می‌کنند - حمله هوایی بی‌سابقه‌ای را علیه تاسیسات نظامی در اسرائیل انجام دادند. من این حملات را به شدیدترین وجه ممکن محکوم می‌کنم.»

رئیس جمهور آمریکا در ادامه تصریح کرد: «به دستور من، برای حمایت از دفاع اسرائیل، ارتش آمریکا طی هفته گذشته هواپیماها و ناوشکن‌های دفاع موشکی ضدبالستیک را در منطقه مستقر کرده بود. به لطف این استقرارها و مهارت فوق‌العاده نیروهای نظامی‌مان، ما به اسرائیل کمک کرده‌ایم تقریبا تمام پهپادها و موشک‌های ورودی را سرنگون کند.»

بایدن در ادامه افزود: من با نتانیاهو صحبت کردم تا بر تعهد آمریکا به امنیت اسرائیل تاکید کنم.  به او گفتم که اسرائیل توانایی زیادی برای دفاع از خود و شکست حتی حملات بی‌سابقه از خود نشان داده است و پیامی واضح به دشمنانش ارسال می‌کند که نمی‌توانند امنیت اسرائیل را به‌طور موثر تهدید کنند. 

رئیس جمهور آمریکا ادامه داد: «فردا، من رهبران گروه ۷ را گرد هم می‌آورم تا پاسخ دیپلماتیک یک‌پارچه به حمله بی پروای ایران را هماهنگ کنند. تیم من با همکاران خود در سراسر منطقه ارتباط برقرار خواهد کرد و ما ارتباط نزدیکی با رهبران اسرائیل حفظ خواهیم کرد. اگرچه ما امروز شاهد هیچ حمله‌ای به نیروها یا تاسیسات خود نبودیم، اما در برابر همه تهدیدها هوشیار خواهیم بود و از انجام همه اقدامات لازم برای محافظت از مردم خود دریغ نخواهیم کرد.»

شماری از مقامات اتحادیه اروپا از جمله اورسولا فن‌درلاین رئیس کمیسیون اروپا و جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نیز امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه، روز یک‌شنبه ۱۴ آوریل-۲۶ فروردین، حمله جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل را محکوم کردند.

اورسولا فون درلاین رییس کمیسیون اروپا، روز یک‌شنبه ۱۴ آوریل، در واکنش به حمله تلافی‌جویانه ایران به اسرائیل، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «من حمله آشکار و غیرقابل توجیه ایران به اسرائیل را به‌شدت محکوم می‌کنم.»

رئیس کمیسیون اروپا، در ادامه تاکید کرد: «من از ایران و نیروهای نیابتی این کشور می‌خواهم که فورا این حملات را متوقف کنند.» اورسولا فن درلاین هم‌چنین تصریح کرد: «اکنون همه بازیگران منطقه‌ای باید از تشدید تنش‌ها اجتناب کنند و برای بازگرداندن ثبات به منطقه تلاش کنند.»

هم‌زمان جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اتحادیه اروپا حمله غیرقابل قبول ایران به اسرائیل را به شدت محکوم می‌کند.»

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه، حمله ایران به اسرائیل را در راستای «تشدید بی‌سابقه تنش‌ها و تهدیدی جدی برای امنیت منطقه» توصیف کرد.

در همین حال، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز روز یک‌شنبه با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، تصریح کرد: «من حمله بی‌سابقه ایران به اسرائیل را که به مثابه تهدیدی برای بی‌ثبات کردن منطقه است، به شدت محکوم می‌کنم.»

رئیس جمهوری فرانسه، با تاکید بر «اهمیت امنیت اسرائیل و ثبات در منطقه برای فرانسه و شرکای این کشور»، افزود: «من همبستگی خود را با مردم اسرائیل ابراز می‌کنم.»

پیش‌تر دانیل هاگاری، سخن‌گوی ارشد ارتش اسرائیل، اعلام کرد که فرانسه از جمله کشورهایی بوده است که در دفاع از اسرائیل در برابر حمله اخیر ایران نقش داشته است.

رهبران آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و بریتانیا در بیانیه‌ای مشترک بر حمایت از اسرائیل و حق آن برای دفاع از خود تاکید کرده و از این کشور خواستند به قوانین بشردوستانه، از جمله حفاظت از غیرنظامیان، پایبند بماند.

این بیانیه پس از آن صادر شد که کاخ سفید اعلام کرد، جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا با رهبران کانادا، فرانسه، بریتانیا، آلمان و ایتالیا تماس گرفت و درباره جنگ حماس و اسرائیل به آن‌ها گفت‌وگو کرد.

در این بیانیه، این کشورها متعهد شدند با شرکای خود در منطقه همکاری کنند تا از گسترش جنگ جلوگیری شود. جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، از گفت‌و‌گو با اسحاق هرتزوگ، رییس‌جمهوری اسرائیل، خبر داد و گفت دوباره بر حمایت اوتاوا از حق اسرائیل برای دفاع از خود مطابق با قوانین بین‌الملل تاکید کرده است. هم‌زمان، دولت فرانسه نیز اعلام کرد امانوئل ماکرون، رییس جمهوری فرانسه، روز سه‌شنبه به اسرائیل سفر می‌کند.

روسیه و چین از هر دو طرف خواهند خواست تا خشونت را متوقف کنند، اما روشن است که ارگ کار به جایی برسد و جمهوری اسلامی در معرض شکست قرار بگیرد روشن است که این دو کشور منافع سرمایه‌داری خود را فدای جمهوری اسلامی نخواهند کرد. به خصوص هم چین و هم روسیه با سارپیل روابط دیپلماتیک و اقتصادی دارند. اما به‌طور ضمنی از جمهوری اسلامی ایران حمایت خواهد کرد. 

احتمالا آمریکا و اروپا مداخله مستقیم نظامی نخواهند کرد اما احتمالا برخی حمله اسرائیل به ایران را فرصتی برای خلاص شدن از شر این حکومت می‌دانند.

اگر تحولات ماه‌های گذشته خاورمیانه را در نظر بگیریم ایران و ایالات متحده تمایلی ندارند در منطقه درگیری به وجود آورند؛ همان‌طور که در ۶ ماه گذشته درگیر نشده‌اند اما بی‌تردید هنگامی که زنگ خطرها به صدا درمی‌آیند مواضع تازه‌ای وارد صحنه سیاسی-نظامی می‌شوند.

 

نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل

نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل عصر یک‌شنبه ۱۴ آوریل، برای بررسی حمله ایران به اسرائیل برگزار شد. سخن‌گوی هیات مالت که ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل را برعهده دارد، شنبه شب به خبرنگاران اعلام کرد که بعد از ظهر فردا یک‌شنبه به وقت محلی، این شورا به درخواست اسرائیل برای بررسی حمله ایران به این کشور تشکیل جلسه خواهد داد.

بخش رسانه‌ای شورای امنیت سازمان ملل نیز به خبرنگاران اعلام کرد که این نشست ساعت ۴ بعد از ظهر به وقت محلی (نیویورک) برگزار می‌شود.

«گیلعاد اردان» سفیر اسرائیل در سازمان ملل در نامه‌ای فوری به «ونسا فریزر» سفیر و نماینده مالت که کشورش ریاست دوره‌ای شورای امنیت را برعهده داشت، خواستار تشکیل نشست فوری و اضطراری این شورا درباره حمله ایران شده است. سفیر اسرائیل در سازمان ملل از شورای امنیت، خواسته است که پاسخ شنبه شب تهران به این تجاوز را صریحا محکوم کند و اقدام سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران را اقدامی «تروریستی» خوانده است.

امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل نیز شنبه شب به وقت محلی در نامه‌ای به شورای امنیت اعلام کرد: «اگر رژیم اسرائیل مجددا دست به هرگونه اقدام نظامی بزند، پاسخ ایران مطمئنا قوی‌تر و قاطع‌تر خواهد بود.» سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل شنبه شب به وقت محلی در نامه به آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل و نیز خانم «ونسا فریزر» سفیر و نماینده دائم مالت که کشورش ریاست دوره ای شورای امنیت در ماه جاری میلادی‌(آوریل) را برعهده دارد، تاکید کرد: «اقدام نظامی در اجرای حق ذاتی جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از خود که ذیل ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد به صراحت آمده، و در پاسخ به تجاوزات نظامی مکرر رژیم اسرائیل، به‌ویژه حمله نظامی این رژیم در ۱ آوریل ۲۰۲۴، که در تناقض کامل با ماده ۲ بند ۴ منشور بود، اتخاذ شده است.»

اسرائیل که در طول بیش از ۶ ماه از جنگ در غزه، همه ارکان سازمان ملل متحد را با حمایت همه‌جانبه آمریکا به باد انتقاد گرفته است، اکنون در پی حمله جمهوری اسلامی ایران، خود دست به دامن شورای امنیت شده است.

 

رهبران هفت کشور صنعتی حمله ایران به اسرائیل را محکوم کردند

رهبران هفت کشور صنعتی، موسوم به «گروه ۷» ضمن محکوم کردن حمله ایران به اسرائیل، نسبت به تشدید تنش‌ها در منطقه ابراز نگرانی کردند.

در بیانیه‌ای که امروز یک‌شنبه ۱۶ فروردین-۱۴ آوریل پس از کنفرانس ویدیویی با حضور رهبران این ۷ کشور، از سوی ایتالیا به‌عنوان رئیس دوره‌ای این گروه منتشر شد آمده‌ است: «جمهوری اسلامی ایران هر چه بیش‌تر در جهت بی‌ثبات کردن منطقه گام برمی‌دارد؛ رویکردی که وخامت اوضاع خاورمیانه را افزایش می‌دهد که قابل قبول نیست.»

رهبران گروه ۷ در عین حال تاکید کردند که برای ایجاد ثبات در خاورمیانه تلاش خواهند کرد.

کاخ سفید نیز در شبکه ایکس نوشت که رهبران هفت کشور صنعتی «حمله بی‌سابقه ایران به اسرائیل را محکوم و بر تعهد گروه ۷ به امنیت اسرائیل تأکید کردند.»

جلسه شبانه نتانیاهو با حضور اعضای کابینه دولت - عکس برگرفته از حساب نخست‌وزیر اسرائیل در شبکه ایکس

 

نتیجه‌گیری

جمهوری اسلامی ایران و دولت اسرائیل از چند دهه گذشته در جنگ نیابتی هستند اما در طول دهه اخیر، عملیات اسرائیل در خاک ایران تا آن‌جا گسترده شده که نه تنها سرقت اطلاعات کاملا سری هسته‌ای‌، خرابکاری در تاسیستات نظامی و هسته‌ای افزایش یافته بلکه مقامات بلندپایه نظامی و هسته‌ای را هم حذف کرده و ماموران اسرائیلی در عملیات گوناگونی تا عمق سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی حکومت نفوذ کرده و حتی ویدئوهایی از بازجویی ماموران موساد در ایران از یک عامل سپاه پاسداران را هم منتشر می‌کنند تا اطلاعات سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات را تحقیر کنند.

مسلم است که دولت‌های بزرگ غربی و در راس همه آمریکا، این همه لشکر و جنگ‌‌افزار به خاورمیانه آورده‌اند صرفا برای دفاع از اسرائیل نیامده‌اند بلکه آن‌ها در راستای اهداف مهم‌تر و درازمدت‌تر اقتصادی و سیاسی و نظامی، نیروهای نظامی و جنگ افزارهای خود در این منطقه را افزایش داده‌اند.

این‌که نتانیاهو طی ساعات‌ و روز‌های آینده، چه استراتژی در مقابله با ایران اتخاذ خواهد کرد؟ اما تردیدی نیست که اسرائیل به ایران حمله خواهد کرد. 

با این حال، هنوز مشخص نیست که واکنش احتمالی اسرائیل به حملات ایران به چه نحو و در چه زمانی صورت خواهد گرفت.

هرزی هالوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، خبر داده که کابینه امنیتی این کشور به نخست وزیر، بنیامین نتانیاهو، وزیر کابینه جنگ، بنی گانتز و وزیر دفاع، یو‌آو گالانت، این اختیار را داده است تا درباره اقدامات بعدی تصمیم‌گیری کنند.

در حال حاضر همه چیز در اسرائیل در حالت آماده‌باش است و چنین وضعیتی، برای شهروندان ایرانی و اسرائیلی کاملا ناخوشایند است. کابینه جنگی اسرائیل، اختیارات تام به نتان‌یاهو نخست وزیر و گالانت وزیر دفاع داده اند تا در مورد حمله احتمالی به ایران تصمیم‌گیری کنند.

اگر این استراتژی جمهوری اسلامی را بپذیریم که رونمایی از «پایگاه زیرزمینی عقاب ۴۴» در آستانه سالگرد چهل و چهارم حاکمیت جمهوری اسلامی، بیش‌ترین توجه رسانه‌های اسرائیل و جهان را به خود جلب کرد. تا پیش از این، وجود «شهر زیرزمینی موشکی و پهپادی» سپاه پاسداران برای اسرائیل شناخته‌شده بود و در مورد آن نیز برخی مقامات ارشد تهران تایید کردند که دست‌کم یک بار ده‌ها پهپاد آشیانه ماهی‌دشت استان کرمانشاه در «حمله اسرائیلی» نابود شد. اکنون اسرائیل، زخمی‌تر شده و احتمالا به فکر حملات شدیدتر و کوبنده‌تری به ایران است.

چندی پیش «معاریو»، یک دیپلمات فرانسوی هم‌زمان با اقامت نتانیاهو در پاریس گفت ظاهرا برای اسرائیل همه چیز روی کاغذ آماده است؛ راهبرد خود را برای حمله به ایران دقیقا بررسی و حدود سه هزار هدف را برای بمباران در ایران تعیین کرده و می‌خواهد که چنین حمله‌ای ضربتی انجام شود، اما بخش باقی‌مانده همراه کردن کشورها در این عملیات است.

معاریو به‌نقل از دیپلمات یادشده افزود اتحاد کشورها با اسرائیل نقش بازدارنده خواهد داشت زیرا هرگونه پاسخ‌گویی احتمالی ایران عملا اعلان جنگ هم‌زمان به چند کشور خواهد بود.

قیمت نهایی تولید هریک از پهپادهای نوع شاهد ۱۳۶، حدود ۲۰ هزار تخمین زده شده،‌ هرچند برخی کارشناسان نظامی می‌گویند قیمت آن می‌تواند تا ۵۰ هزار دلار هم باشد.

در حالی اوضاع جمهوری اسلامی ایران در داخل کشور، بسیار بحرانی است. جمهوری اسلامی در بدترین وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تاریخی خود قرار دارد که یک جنگ تمام عیار می‌تواند سقوط آزاد ارزش پول را که در ۱۰ روز اخیر به بیش از ۳۰ درصد رسیده بلافاصله به بیش از ۱۰۰ درصد برساند. گرانی و تورم بیش‌تر می‌تواند سبب افزایش اعتراضات، اعتصابات و مخالفت‌ها شود، آن هم در حالی که تضادهای درونی حکومت، فساد سیاسی و اقتصادی رو به افزایش است و مبارزه‌جویی نسل جوان و به ویژه زنان جوان، آتشی زیر خاکستری ست که هر آن ممکن است همانند نیمه دوم سال ۱۴۰۱، حکومت را به سراشیبی سقوط بکشاند.

به گزارش اقتصاد ۲۴، پیش‌تر یک کارشناس مسائل اقتصادی گفته بود: در شرایطی که دلار به مرز ۶۵ هزار تومان رسیده و حداقل ۲۵ درصد دیگر از ارزش پول ملی کاسته شده است، صحبت از جنگ، لطف به نتانیاهو و پشت کردن به اقتصاد ایران است...»

در این میان، موضع‌گیری سریع «شورای هماهنگی تشکل‌ها صنفی معلمان» در واکنش به حمله تلافی‌جویانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به اسرائیل، تحسین‌برانگیز است. این شورا نوشته است که «حکومت حاکم بر ایران با فرستادن ده‌ها فروند پهپاد و موشک به اسرائیل حمله‌ای را آغاز کرده که حتی اگر به همین یک شب ختم شود در نهایت قربانیان آن زنان، کودکان و فرودستانی خواهند بود که به سفره آن تعرض شده و از سفره آنان اسباب این موشک‌پرانی‌ها تامین می‌شود.»

این شورا هم‌چنین در ادامه گفته است که «در جنگی تمام‌عیار هم بدیهی است که منافع هیچ یک از دو ملت گرفتار حکومت‌های مذهبی و فاشیست تامین نخواهد شد و آوارگی و فقر دامنگیر مردمی می‌شود که در همین شرایط هم گرفتار تامین حداقل‌های زندگی هستند.» تهران بامداد ۲۶ فروردین صدها پهپاد و موشک از عراق و سوریه و جنوب لبنان و یمن به سمت اسرائیل شلیک کرد اما قسمت اعظم شلیک‌ها از داخل خود خاک ایران بود.

محمد احمدزاده، کاپیتان پیشین تیم ملی فوتبال ساحلی ایران، در واکنش به حمله‌ی پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل، در استوری اینستاگرامی خود نوشت: «جنگ برای اثبات قدرت بزرگان به یکدیگر است و بهایش را مردم بی‌دفاع به مراتب بیش‌تر از گرانی دلار پرداخت می‌کنند.» 

احمدزاده، با استفاده از هشتگ «مردم بی‌گناه» هم‌چنین نوشته: «با واژه جنگ شوخی نکنید، جنگ پدر را می‌گیرد، خانه را می‌گیرد، فرزند بی‌گناه را می‌کشد، مادر را داغدار می‌کند. خواهری که سرباز دارد را بی‌قرار می‌کند. جنگ نباید اتفاق بیفتد، جنگ مرگی در پی دارد که سال‌ها داغ بر سینه یادگار می‌گذارد. کاش جنگ رخ ندهد، در هیچ نقطه‌ای و خاکی.» محمد احمدزاده پیش‌تر کاپیتان تیم ملی فوتبال ساحلی ایران بود که به دلیل حمایت از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در جریان مسابقات جام بین‌قاره‌ای در امارات، دیگر به تیم ملی دعوت نشد. بازیکنان تیم ملی فوتبال ساحلی ایران پس از گلزنی و قهرمانی در این رقابت‌ها شادی نمی‌کردند و سرود جمهوری اسلامی را هم نخواندند.

همان‌طور که گفته شد اگر جنگ همه‌جانبه‌ای بین ایران و اسرائیل دربگیرد بسیار ویران‌‌گر بوده و نهایتا بازنده این جنگ، شهروندان ایرانی و اسرائیلی خواهند بود. به همین دلیل، ضرورت دارد که شهروندان هر دو کشور خواهان قطع فوری این جنگ شوند و در عین حال، جنبش‌های اجتماعی ایران و اپوزیسیون سرنگونی‌طلب آزادی‌‌خواه و برابری‌طلب، نیرو و انرژی خود را در جهت سازمان‌دهی اجتماعی و سرنگونی جمهوری اسلامی و برپایی یک جامعه نوین آزاد و برابر و انسانی قرار دهند!

یک‌شنبه بیست و ششم فروردین ۱۴۰۳-چهاردهم آوریل ۲۰۲۴